Trước khi đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ Văn 10 CTST - Soạn bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam (trang 82): Theo bạn, thế nào là một di sản văn hóa? Hãy nói về giá trị một di sản văn hóa của địa phương hoặc đất nước mình mà bạn quan tâm.Trả lời:
- Di sản văn hóa là di sản của các hiện vật vật thể và các thuộc tính phi vật thể của một nhóm hay xã hội được kế thừa từ các thế hệ trước, đã duy trì đến hiện nay và dành cho các thế hệ mai sau. Di sản văn hóa bao gồm tài sản văn hóa (như các tòa nhà, cảnh quan, di tích, sách, tác phẩm nghệ thuật và các hiện vật), văn hóa phi vật thể (như văn hóa dân gian, truyền thống, ngôn ngữ và kiến thức) và di sản tự nhiên (bao gồm cảnh quan có tính văn hóa quan trọng và đa dạng sinh học).
Ví dụ di sản văn hóa ở quê hương: Ca chù, chèo, di tích cố đô Huế…
Câu hỏi 2 SGK Ngữ Văn 10 CTST - Soạn bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam (trang 82): Đã bao giờ bạn xem tranh Đông Hồ và tìm hiểu về cách thức, quá trình chế tác nên những bức tranh ấy chưa? Kể tên một số bức tranh và chia sẻ những điều bạn biết với bạn cùng nhóm.
Trả lời:
- Em đã từng được xem qua và tìm hiểu về tranh Đông Hồ.
- Những kiến thức em biết về tranh Đông Hồ:
+ Một số bức tranh Đông Hồ: Đám cưới chuột, Lợn ỷ có xoáy Âm dương, Tranh "Đàn gà" hoặc "Sân gà" cầu chúc cho sự sung túc, đông con và an nhàn.
+ Giấy in tranh Đông Hồ được gọi là giấy điệp; trộn với hồ dán; rồi dùng chổi lá thông quét lên mặt giấy đó.
+ Quá trình chế tác:
- Sáng tác mẫu và tạo bản khắc gỗ: mỗi mẫu sẽ có 2- 5 bản khắc gỗ khác nhau tùy theo màu sắc của từng mẫu. Đây là công đoạn khó nhất đòi hỏi người thợ phải có kỹ thuật cao.
- Chuẩn bị giấy Dó: để có được tờ giấy dó hoàn chỉnh, người ta phải chọn lựa từng loại vỏ Dó được lấy từ trên rừng về, rồi trải qua nhiều công đoạn phơi, ngâm, giã nhuyễn, hòa bột vào bể seo, seo giấy, ép kiệt nước, phơi khô, đóng xén thành phẩm. Cuối cùng là quét hồ điệp.
- In tranh: Màu sắc trong tranh Đông Hồ có 5 màu chủ đạo hoàn toàn tự nhiên: màu đỏ lấy từ gạch non, vàng từ hoa hòe, đen từ than lá tre, xanh từ lá tràm, trắng từ vỏ sò điệp. Thường để in một tranh cần phải có 5 bản khắc, in trong 5 lần.
- Phơi tranh: sau khi tranh đã in xong sẽ được phơi cho khô.
Đọc văn bản
Câu 1 SGK Ngữ Văn 10 CTST - Soạn bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam (trang 83): Đoạn văn in nghiêng này có vai trò thế nào đối với việc truyền tải thông tin chính của văn bản?Trả lời:
- Tóm tắt nội dung chính đề cập ở nội dung bài.
- Đoạn văn in nghiên đưa ra nội dung khái quát của văn bản, giúp người đọc tiếp cận dễ dàng và nhanh chóng hơn
Câu 2 SGK Ngữ Văn 10 CTST - Soạn bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam (trang 84): Trong số những màu sắc được nhắc tới ở đoạn này, tranh “Lợn đàn” đã sử dụng những màu sắc nào?
Trả lời:
- Tranh “Lợn đàn” đã sử dụng những màu sắc: màu xanh, màu vàng, màu đen, màu đỏ.
→ Bức tranh “Lợn đàn” đã sử dụng đủ 4 gam màu cơ bản của tranh dân gian Đông Hồ.
Câu 3 SGK Ngữ Văn 10 CTST - Soạn bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam (trang 85): Tóm tắt các công đoạn chính để làm nên một bức tranh Đông Hồ.
Trả lời:
Các công đoạn tạo nên bức Tranh Đông Hồ là vô cùng tỉ mỉ, phức tạo và cầu kì.
+ Chọn đề tài, ý tưởng và phác thảo
+ Can lại bản thảo rõ nét cùng với màu sắc phù hợp
+ In thành từng chồng. Dùng bìa đã quét đẫm màu
+ Lấy xơ mướp thoa đều mặt giấy để mực màu đều thấm
Câu 4 SGK Ngữ Văn 10 CTST - Soạn bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam (trang 85): Đoạn cuối này hé mở thêm điều gì trong quan điểm và cách đưa tin của người viết?
Trả lời:
* Quan điểm và cách đưa tin của người viết:
- Người viết đã đưa tin chính xác về các thời kì phát triển hưng thịnh và sự mai một dần của tranh dân gian Đông Hồ.
- Đồng thời thể hiện rõ lập trường nhân văn của mình để bảo vệ, gìn giữ nét đẹp truyền thống mà tranh Đông Hồ mang lại.
Sau khi đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ Văn 10 CTST - Soạn bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam (trang 85): Đoạn cuối này hé mở thêm điều gì trong quan điểm và cách đưa tin của người viết?Trả lời:
+ Chọn đề tài, ý tưởng và phác thảo
+ Can lại bản thảo rõ nét cùng với màu sắc phù hợp
+ In thành từng chồng. Dùng bìa đã quét đẫm màu
+ Lấy xơ mướp thoa đều mặt giấy để mực màu đều thấm
Câu hỏi 2 SGK Ngữ Văn 10 CTST - Soạn bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam (trang 85): Xác định đề tài của văn bản trên. Chỉ ra một số đoạn, mục có lồng ghép yếu tố miêu tả hoặc biểu cảm trong văn bản và nêu mục đích của việc lồng ghép ấy.
Trả lời:
- Đề tài của văn bản trên: Tranh dân gian Đông Hồ.
- Một số đoạn, mục có lồng ghép yếu tố miêu tả hoặc biểu cảm trong văn bản:
+ Đoạn “Giấy in tranh Đông Hồ...in tranh Đông Hồ” (mục 2).
+ Miêu tả về sự rộn ràng buổi chợ tranh Tết: “Mỗi năm một lần, chợ tranh họp vào tháng Chạp trong các ngày 6, 11, 16, 21, 26. Chợ tranh đông vui, sầm uất được tổ chức ngay trong đình làng.
→ Việc lồng ghép các yếu tố miêu tả hoặc biểu cảm trong văn bản giúp những thông tin của đề tài được thể hiện một cách rõ ràng hơn, mang đến cho độc giả những điều quan trọng, cần thiết. Đồng thời, thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết với đề tài đó.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ Văn 10 CTST - Soạn bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam (trang 86): Theo bạn, nội dung của các mục 1,2,3 của văn bản trên đã bổ sung thông tin cho nhau và góp phần thể hiện thông tin chính của văn bản như thế nào?
Trả lời:
- Mục 1,2,3 của văn bản trên đã góp phần nổi bật ý chính của văn bản: tranh Đông Hồ là gì, trông như thế nào, chất liệu và cách làm ra một bức tranh ra sao. Đây là những ý giúp người đọc thấy và hiểu rõ được điều mà tác giả muốn nói đến là gì
Câu hỏi 4 SGK Ngữ Văn 10 CTST - Soạn bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam (trang 86): Nhan đề, sa-pô, đề mục có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện thông tin chính trong văn bản trên?
Trả lời:
Phần nhan đề, sa-pô và đề mục giúp các thông tin chính trong văn bản được thể hiện rõ ràng, mạch lạc, tuân theo một bố cục hợp lí. Từ đó, các thông tin được trình bày một cách đầy đủ, không lộn xộn và người đọc cũng không bị ngợp khi tiếp cận văn bản.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ Văn 10 CTST - Soạn bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam (trang 86): Xác định mục đích viết và quan điểm của người viết thể hiện trong văn bản trên. Bạn có đồng tình với quan điểm đó hay không? Vì sao?
Trả lời:
+ Mục đích: giới thiệu về một nét văn hóa dân gian lâu đời đang dần bị mai một: tranh Đông Hồ
+ Quan điểm của người viết: khẳng định đây là một nét văn hóa tryền thống cần được lưu giữ và phát triển
- Đây là một quan điểm vô cùng chính xác vì hiện nay nhiều nét văn hóa dân gian đang bị lất át bởi sự phát triển hiện đại, nhanh chóng trong cuộc sống. Nhiều người, đặc biệt là các bạn trẻ dường như chưa được tiếp xúc và có phần lãng quên những nét văn hóa này. Vì thế, việc làm cho văn hóa dân gian như tranh Đông Hồ phát triển là một điều đúng đắn
Câu hỏi 6 SGK Ngữ Văn 10 CTST - Soạn bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam (trang 86): Kể tên một số di sản văn hóa ở địa phương và phát biểu suy nghĩ của bạn về việc bảo tồn, phát huy các di sản ấy.
Trả lời:
* Ở Hà Nội: Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Cột cờ Hà Nội, Chùa Một Cột, Đền Cổ Loa, Nhà tù Hỏa Lò, Cầu Long Biên, ...
- Theo quan điểm cá nhân, việc bảo tồn, phát huy những di sản văn hóa là điều vô cùng quan trọng và cần thiết. Bởi đó là minh chứng về một thời quá khứ hào hùng mà ông cha ta để lại, thể hiện đậm đà nét đẹp truyền thống của mỗi dân tộc. Chúng ta ở thế hệ mai sau cần có trách nhiệm trong việc bảo vệ và phát huy, làm tôn vinh hơn những di sản văn hóa đó.