I. Nguyên nhân bùng nổ
- Sự phát triển không đồng đều giữa các nước tư bản làm cho hệ thống Véc-xai - Oa-sinh-tơn không còn phù hợp.
- Cuộc khủng hoảng kinh tế (1929 - 1933) làm sâu sắc mâu thuẫn, tạo điều kiện cho các thế lực phát xít (Đức, Ý, Nhật) lên cầm quyền.
- Chính sách thỏa hiệp của các nước phương Tây giúp phe phát xít gây chiến.
II. Diễn biến chính
- Giai đoạn 1: Chiến tranh bùng nổ và lan rộng (1939 - 1941)
+ 1/9/1939: Đức tấn công Ba Lan, chiến tranh thế giới bùng nổ.
+ Đức chiếm phần lớn châu Âu, trừ Anh và vài nước trung lập; tấn công Liên Xô (6/1941).
+ Mặt trận châu Á - Thái Bình Dương: Nhật xâm lược Trung Quốc, Đông Dương và các nước Đông Nam Á. 7/12/1941: Nhật tấn công Trân Châu Cảng, chiến tranh lan rộng toàn cầu.
+ 1/1/1942: Khối Đồng minh chống phát xít được thành lập, gồm 26 nước (Liên Xô, Mỹ, Anh đứng đầu).
- Giai đoạn 2: Quân Đồng minh phản công, chiến tranh kết thúc (1942 - 1945)
+ 11/1942: Liên Xô phản công tại Stalingrad, thắng lợi (2/1943), tạo bước ngoặt chiến tranh.
+ Châu Âu:
▪ Tháng 9-1943, phát xít I-ta-li-a đầu hàng.
▪ Ngày 6-6-1944, quân Đồng minh mở mặt trận thứ hai ở Tây Âu, đổ bộ vào Noóc-măng-đi, giải phóng nước Pháp.
▪ Ở mặt trận phía đông, cuối năm 1944, quân đội Liên Xô đẩy lùi quân Đức ra khỏi lãnh thổ, tiến quân giải phóng các nước Đông Âu, rồi tiến vào Đức.
▪ Từ ngày 16-4 đến ngày 9-5-1945, Hồng quân Liên Xô tiến hành chiến dịch Béc-lin, đánh bại và buộc Đức đầu hàng không điều kiện.
+ Ở mặt trận châu Á -Thái Bình Dương:
▪ Ngày 8-8-1945, Liên Xô tiến đánh hơn 1 triệu quân Nhật tại vùng Đông Bắc Trung Quốc.
▪ Ngày 6 và 9-8-1945, Mỹ ném bom nguyên tử xuống Hi-rô-si-ma và Na-ga-xa-ki của Nhật.
▪ Ngày 15-8-1945, Nhật Bản đầu hàng không điều kiện. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc
III. Hậu quả
- 76 quốc gia bị cuốn vào chiến tranh.
- Hơn 60 triệu người chết, 90 triệu người bị thương.
- Hàng triệu thành phố, nhà máy bị phá hủy, thiệt hại khoảng 4000 tỷ USD.
IV. Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử, vai trò của Liên Xô và các nước khác thuộc phe Đồng minh trong chiến thắng chủ nghĩa phát xít
- Nguyên nhân thắng lợi:
+ Phe phát xít gây chiến tranh phi nghĩa, phe Đồng minh chiến đấu chính nghĩa vì hòa bình, độc lập dân tộc.
+ Sự đoàn kết của nhân loại tiến bộ, tinh thần chiến đấu kiên cường của quân đội Đồng minh, đặc biệt Hồng quân Liên Xô.
- Ý nghĩa:
+ Nhân loại thoát khỏi thảm họa phát xít, tạo bước chuyển mới trong quan hệ quốc tế.
+ Thúc đẩy phong trào giải phóng dân tộc và tiến bộ xã hội.
- Vai trò của Liên Xô và Đồng minh:
+ Liên Xô, Mỹ, Anh giữ vai trò trụ cột, trong đó Liên Xô đóng vai trò quyết định nhất.
+ Các lực lượng yêu chuộng hòa bình cũng góp phần đánh bại phát xít.