1. Khu vực Mỹ La-tinh từ năm 1945 đến năm 1991
a) Khái quát chung:
- Sau 1945, Mỹ thiết lập các chế độ độc tài thân Mỹ → các nước Mỹ La-tinh đấu tranh giành độc lập, dân chủ.
+ Tiêu biểu: Cách mạng Cu-ba (1959), sau đó lan rộng ra nhiều nước khác.
+ Kết quả: Lật đổ chế độ độc tài, xây dựng chính quyền dân chủ, cải cách tiến bộ.
b) Cu-ba:
- Cách mạng thành công năm 1959, lật đổ chế độ Ba-ti-xta.
- Từ 1961, Cu-ba xây dựng CNXH:
→ Kinh tế đa dạng hóa, công nghiệp – nông nghiệp phát triển.
→ Giáo dục, y tế đứng đầu khu vực Mỹ La-tinh.
2. Các nước Nhật Bản, Trung Quốc và Ấn Độ từ năm 1945 đến năm 1991
a) Nhật Bản:
- Chính trị: Bị Mỹ chiếm đóng (1945–1952), cải cách dân chủ; từ 1955 do LDP cầm quyền.
- Kinh tế: Phục hồi nhanh, tăng trưởng "thần kỳ" từ thập niên 60, đứng thứ 2 thế giới.
- Khoa học – công nghệ: Đầu tư mạnh, kết hợp nội địa với sáng chế nước ngoài.
b) Trung Quốc:
- 1949: Thành lập nước CHND Trung Hoa.
- 1953 - 1978: Xây dựng CNXH, có thời kỳ khủng hoảng do chính sách sai lầm.
- 1978 - 1991: Cải cách mở cửa → kinh tế khởi sắc, ngoại giao mở rộng.
c) Ấn Độ:
- 1947: Giành độc lập, thành lập nước Cộng hòa (1950).
- 1950–1991:
→ Kinh tế tự chủ, phát triển công nghiệp, nông nghiệp ("Cách mạng xanh").
→ Khoa học – công nghệ: có bom nguyên tử, phóng vệ tinh.
→ Chính trị ổn định, theo đường lối trung lập.
3. Các nước Đông Nam Á từ năm 1945 đến năm 1991
a) Đấu tranh giành độc lập:
- 1945: Việt Nam, Lào, Indonesia giành độc lập. Sau đó, các nước khác tiếp tục đấu tranh và lần lượt giành độc lập.
b) Xây dựng và phát triển:
- 5 nước sáng lập ASEAN: Công nghiệp hóa hướng nội (1950s–60s), rồi hướng ngoại (1970s–80s) → tăng trưởng cao (Singapore nổi bật).
+ Việt Nam, Lào: Kháng chiến kết hợp xây dựng, sau 1975 xây dựng CNXH, từ 1986 bắt đầu Đổi mới.
+ Campuchia: Trải qua thảm họa diệt chủng (1975–1979), phục hồi sau 1991.
+ Brunei, Myanmar: Đổi mới kinh tế, đạt một số thành tựu ban đầu.
c) ASEAN:
- Thành lập năm 1967 (5 nước): thúc đẩy hợp tác kinh tế – xã hội – văn hóa.
- Phát triển: Khởi sắc từ Hội nghị Bali (1976) → mở rộng, gắn kết khu vực.
→ 1984: Brunei gia nhập ASEAN.