Mở đầu
Câu hỏi Mở đầu SGK Sinh 11 Cánh diều Bài 7 (trang 45): Tại sao bệnh COVID - 19 do virus SARS - CoV - 2 gây ra tốc độ lây lan nhanh chóng và có thể dẫn đến tử vong?Trả lời:
- Một trong những nguyên nhân khiến bệnh COVID-19 do virus SARS-CoV-2 gây ra có tốc độ lây lan nhanh chóng vì virus SARS-CoV-2 có thể lây truyền từ người này sang người khác thông qua đường hô hấp, do đó, từ một người có thể lây lan cho nhiều người trong phạm vi tiếp xúc trong cùng một thời điểm.
- Bệnh COVID-19 do virus SARS-CoV-2 gây ra có thể dẫn đến tử vong vì virus SARS-CoV-2 có thể gây tổn thương phổi nghiêm trọng khiến cản trở oxygen vào máu và bộ phận khác của cơ thể, dẫn đến hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS), nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến tử vong. Ngoài ra, virus SARS-CoV-2 còn gây các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng như tổn thương tim mạch, tổn thương thận, sốc nhiễm trùng,…
I. Vai trò của hô hấp
Câu hỏi 1 SGK Sinh 11 Cánh diều Bài 7 (trang 45): Quan sát hình 7.1 và cho biết vai trò của hô hấp. Nêu mối quan hệ giữa quá trình trao đổi khí với môi trường và quá trình hô hấp tế bào.
Trả lời:
* Vai trò của hô hấp
+ Trao đổi khí với môi trường: Cơ thể động vật lấy O2 từ môi trường vào cơ thể và thải CO2 từ cơ thể ra môi trường. Quá trình này được thực hiện qua bề mặt trao đổi khí. Bề mặt trao đổi khí là bộ phận của cơ thể, ở đó O2 khuếch tán từ môi trường ngoài vào tế bào còn CO2 khuếch tán từ tế bào ra môi trường
+ Hô hấp tế bào: Hô hấp tế bào ở động vật diễn ra tương tự hô hấp tế bào ở sinh vật nhân thực. Trong quá trình này, năng lượng hóa học có trong các hợp chất hữu cơ được chuyển đổi thành năng lượng ATP để cung cấp cho tất cả các hoạt động sống của tế bào và cơ thể. Quá trình này cần O2 và sản sinh ra CO2
* Mối quan hệ: Thông qua trao đổi khí với môi trường, O2 được vận chuyển đến tế bào, tham gia vào quá trình hô hấp tế bào. CO2 sinh ra từ hô hấp tế bào dược vận chuyển đến bề mặt trao đổi khí, rồi thải ra môi trường
II. Các hình thức trao đổi khí với môi trường ở động vật
Câu hỏi 2 SGK Sinh 11 Cánh diều Bài 7 (trang 46): Quan sát hình 7.1, 7.2, 7.3, 7.4, hoàn thành bảng 7.1
Trả lời:
Luyện tập SGK Sinh 11 Cánh diều Bài 7 (trang 48): Sắp xếp các loài sau vào nhóm trao đổi khí qua bề mặt cơ thể, ống khí, mang hoặc phổi: gà, cá,heo, ếch, cá mập, mèo, ve sầu, cá sấu, thủy tức
Lời giải:
- Bề mặt cơ thể: ếch, thủy tức
- Ống khí: ve sầu
- Mang: cá mập
- Phổi: gà, cá heo, mèo, cá sấu
III. Bệnh hô hấp và phòng bệnh hô hấp
Câu hỏi 3 SGK Sinh 11 Cánh diều Bài 7 (trang 48): Quan sát hình 7.6, nêu sự khác biệt ở phế nang và phế quản giữa người bình thường và người mắc bệnh hô hấp.
Trả lời:
- Ở người mắc bệnh hô hấp:
+ Tác nhân gây bệnh làm liệt các lông rung → tăng tiết chất nhày trong đường dẫn khí → làm hẹp đường dẫn khí.
+ Các tác nhân gây bệnh đi vào phổi gây phản ứng viêm, phá hủy cấu trúc phế nang và xơ hóa phế nang (thành phế nang bị phá hủy) làm cản trở quá trình khuếch tán khí từ phế nang vào máu → ứ đọng không khí → suy giảm chức năng của phế nang.
Vận dụng 1 SGK Sinh 11 Cánh diều Bài 7 (trang 49): Tại sao nuôi ếch cần chú ý giữ môi trường ẩm ướt?
Trả lời:
• Nuôi ếch cần chú ý giữ môi trường ẩm ướt vì: Ếch là động vật lưỡng cư, hô hấp qua da và phổi nhưng chủ yếu là qua da, do đó, da ếch cần được ẩm để không khí có thể khuếch tán dễ dàng. Nếu môi trường không đủ ẩm, da ếch sẽ bị khô làm hạn chế quá trình trao đổi khí của ếch dẫn đến tình trạng ếch bị chết.
Vận dụng 2 SGK Sinh 11 Cánh diều Bài 7 (trang 49): Tại sao nuôi tôm, cá thường cần có máy sục O2?
Trả lời:
• Nuôi tôm, cá thường cần có máy sục O2 vì: Khi nuôi tôm, cá trong ao hồ sẽ dễ xảy ra tình trạng thiếu oxygen cung cấp cho hô hấp của tôm, cá do nồng độ oxygen tan trong nước thấp trong khi mật độ tôm, cá nhiều và diện tích ao hồ có hạn. Bởi vậy, nuôi tôm, cá thường sử dụng máy sục O2 có tác dụng hòa tan O2 vào dòng nước, giúp tôm, cá hô hấp tốt, nhờ đó, sinh trưởng khỏe mạnh.
Vận dụng 3 SGK Sinh 11 Cánh diều Bài 7 (trang 49): Tìm hiểu thông tin và hoàn thành bảng 7.2.
Lời giải:
Vận dụng 4 SGK Sinh 11 Cánh diều Bài 7 (trang 49): Hãy lập một bảng kế hoạch và thực hiện việc tập thể dục, thể thao đều đặn.
Lời giải:
- Học sinh tự lập một bảng kế hoạch và thực hiện việc tập thể dục, thể thao đều đặn.
Vận dụng 5 SGK Sinh 11 Cánh diều Bài 7 (trang 49): Nêu ý nghĩa của việc cấm hút thuốc lá nơi công cộng và cấm trẻ em dưới 16 tuổi hút thuốc lá.
Trả lời:
- Ý nghĩa của việc cấm hút thuốc lá nơi công cộng và cấm trẻ em dưới 16 tuổi hút thuốc lá: Trong khói thuốc lá có đến 7000 hóa chất độc hại, trong đó, có gần 70 chất gây ung thư. Khi hút thuốc, các chất độc tích tụ, phá hủy dần các tế bào trong cơ thể, gây nên những bệnh nguy hiểm không chỉ cho bản thân mà cả những người xung quanh. Bởi vậy, việc cấm hút thuốc lá nơi công cộng và cấm trẻ em dưới 16 tuổi hút thuốc lá là việc làm cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.