I. Tóm tắt nội dung
II. Câu hỏi và bài tập
Câu hỏi 1: Hãy giải thích tại sao trong sản xuất chè, người dân cắt ngắn bớt thân, cành chè vào tháng 11 đến tháng 1 hằng năm.Trả lời:
- Vào tháng 11 đến tháng 1 hằng năm, trong thời điểm sản xuất chè, người dân cắt ngắn bớt thân, cành chè. Mục đích là để cắt bỏ những cành chè già cỗi, tăm hương sâu bệnh, để thay bằng những cành non sung sức hơn, kích thích cây mọc chồi mới, sinh trưởng mạnh và ra hoa chậm, cho nhiều chồi mới nhằm tăng năng suất búp chè mang về sản lượng cao. Đồng thời tạo bộ khung tán ngang tầm người hái, nâng cao năng suất lao động.
Câu hỏi 2: Hãy cho biết những khẳng định dưới đây về sinh trưởng, phát triển ở thực vật là đúng hay sai? Giải thích.
A. Ngọn cây được kéo dài là do hoạt động của tất cả các mô phân sinh.
B. Quá trình phân bào được điều tiết bởi gibberellin.
C. Sự hình thành chồi bên được thúc đẩy khi tỉ lệ auxin/cytokinine thấp.
Trả lời:
A. Sai. Ngọn cây được kéo dài là do hoạt động của mô phân sinh đỉnh (nằm ở đỉnh chồi ngọn).
B. Sai. Quá trình phân bào được điều tiết chủ yếu bởi auxin và sự phối hợp với các hormone khác.
C. Đúng. Sự hình thành chồi bên được thúc đẩy khi tỉ lệ auxin/cytokinine thấp. Nếu auxin nhiều thì kích thích ra rễ, còn cytokinine nhiều thì kích thích hình thành chồi.
Câu hỏi 3: Trong trang trại trồng hoa lan hồ điệp, để điều khiển cây lan ra hoa đúng dịp tết Nguyên đán, kĩ thuật viên sử dụng các biện pháp kĩ thuật sau là đúng hay sai? Giải thích.
A. Sử dụng máy điều hòa nhiệt độ duy trì nhiệt độ nhà nuôi phong lan ở ngưỡng nhiệt độ 22/16oC (ngày/đêm) trong thời gian 45 – 50 ngày.
B. Chiếu sáng bổ sung để cường độ ánh sáng ban ngày đạt 20 000 – 15 000 lux.
C. Bổ sung phân bón NPK 9 – 45 – 15 định kì 5 – 7 ngày/lần.
Trả lời:
A đúng, vì cây lan Hồ điệp ra hoa khi được đặt trong điều kiện nhiệt độ ban đêm dưới 20oC trong khoảng 35 – 50 ngày.
B đúng, vì cây lan Hồ điệp sẽ ra hoa sớm khi được đặt trong điều kiện chiếu sáng cường độ cao.
C sai, vì cây lan Hồ điệp có khả năng ra hoa khi tỉ lệ C/N lớn hơn 20, nếu bổ sung phân bón NPK sẽ làm giảm tỉ lệ C/N.
Câu hỏi 4: Quá trình trao đổi chất thay đổi như thế nào (tăng, giảm, không đổi) trong mỗi trường hợp sau đây? Giải thích.
A. Người bị bệnh Basedow (tuyến giáp tăng tiết hormone thyroxine).
B. Người bị thiếu iodine dẫn đến hormone thyroxine tiết ra không hoạt động chức năng, làm kích thích nang tuyến giáp phát triển gây bướu cổ.
Trả lời:
A. Quá trình trao đổi chất tăng. Do bệnh Basedow là một bệnh cường giáp do tình trạng hoạt động quá mức của tuyến giáp dẫn đến sản xuất hormone tuyến giáp (thyroxine) nhiều hơn bình thường → Hormone có vai trò kích thích quá trình trao đổi chất → Trao đổi chất tăng.
B. Quá trình trao đổi chất giảm. Do hormone thyroxine không được tiết ra và không hoạt động được chức năng, mà hormone thyroxine có vai trò kích thích quá trình trao đổi chất → Trao đổi chất giảm.
Câu hỏi 5: Dậy thì sớm là hiện tượng xuất hiện các dấu hiệu chính của tuổi dậy thì trước 8 tuổi ở bé gái và trước 9 tuổi ở bé trai. Dậy thì sớm gây ra hậu quả gì? Nêu nguyên nhân gây dậy thì sớm và cách phòng tránh.
Trả lời:
– Dậy thì sớm là hiện tượng xuất hiện các dấu hiệu chính của tuổi dậy thì trước 8 tuổi ở bé gái và trước 9 tuổi ở bé trai. Dậy thì sớm gây ra hậu quả:
+ Phát triển chiều cao bị hạn chế.
+ Ảnh hưởng tới tâm lí, hoạt động vui chơi, chất lượng học tập của trẻ, dễ làm trẻ thiếu tự tin.
+ Nhu cầu sinh lí xuất hiện sớm, gây ra những hậu quả lớn.
+ Đối với trẻ em gái, do ảnh hưởng rối loạn nội tiết sớm, ảnh hưởng tới khả năng sinh sản.
+ Tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường.
– Nguyên nhân dẫn tới dậy thì sớm:
+ Do hoạt động quá sớm của trục dưới đồi – tuyến yên – tuyến sinh dục.
+ Cân nặng: Trẻ em có cân nặng cao hơn có nguy cơ dậy thì sớm hơn.
+ Do quá trình sản xuất sớm và tăng cao hormone sinh dục ở trẻ, có thể do tiếp xúc các hormone sinh dục bên ngoài (bôi kem, thực phẩm …) hoặc do bệnh lý.
– Cách phòng tránh dậy thì sớm:
+ Chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lí
+ Tích cực tạo thói quen vật động, tham gia hoạt động thể thao
+ Thận trọng khi cho trẻ tiếp xúc với các sản phẩm kem, mỹ phẩm, thuốc có estrogen, testosterone …
+ Cung cấp cho trẻ một môi trường sống lành mạnh và không độc hại.
+ Tạo môi trường gia đình hạnh phúc, thoải mái, không áp lực.
Câu hỏi 6: Một trẻ em nam 7 tuổi có khối u ở tinh hoàn dẫn tới tăng tiết testosterone nên có nồng độ testosterone cao bất thường. Hãy cho biết những đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp (mọc râu, giọng nói, mụn trứng cá) của trẻ em đó thay đổi như thế nào (tăng, giảm, không đổi)? Giải thích.
Trả lời:
– Một trẻ em nam 7 tuổi có khối u ở tinh hoàn dẫn tới tăng tiết testosterone nên có nồng độ testosterone cao bất thường. Từ biển hiện này, những đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp (mọc râu, giọng nói, mụn trứng cá) của trẻ em đó sẽ xuất hiện sớm và tăng cao. Cụ thể:
+ Mọc râu: Hormone testosterone có thể kích thích tăng trưởng lông râm, tuy nhiên ở tuổi 7, trẻ em chưa đủ tuổi để mọc râu, do đó, chưa có sự thay đổi nhiều ở đặc điểm này.
+ Giọng nói: Hormone testosterone có thể ảnh hưởng đến cơ và dây thanh quản, gây ra sự phát triển của giọng nói nam tính hơn. Vì vậy, trẻ em nam bị tăng tiết testosterone có thể có giọng nói thô hơn, trầm hơn.
+ Mụn trứng cá: Hormone testosterone có thể kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, gây ra sự sản xuất nhiều mỡ trên da, và có thể dẫn đến mụn trứng cá. Do đó, trẻ em nam bị tăng tiết testosterone có thể trải qua sự thay đổi về mụn trứng cá.
Câu hỏi 7: Hãy cho biết mỗi biện pháp dưới đây được áp dụng trong chăn nuôi lợn nhằm tăng năng suất thịt là đúng hay sai? Giải thích.
A. Tiêm hormone thyroxine liều cao.
B. Tiêm vaccine phòng bệnh dịch tả lợn.
C. Duy trì nhiệt độ chuồng nuôi ổn định ở mức trên 35oC.
D. Triệt sản (cắt bỏ tinh hoàn ở lợn đực).
Trả lời:
A sai, vì khi tiêm hormone thyroxine liều cao vào lợn sẽ kích thích làm tăng sự trao đổi chất của cơ thể (tăng quá trình phân giải chất hữu cơ), làm giảm chất lượng thịt.
B đúng, việc phòng bệnh cho vật nuôi bằng các tiêm vaccine giúp đảm bảo sức sống của lợn nuôi.
C sai, nhiệt độ chuồng nuôi trên 35oC là quá cao, khiến lợn giảm sự thèm ăn và ăn không ngon miệng.
D đúng, việc triệt sản cho lợn đực làm giảm khả năng giao phối tạo lợn con, từ đó đảm bảo quá trình sinh trưởng và phát triển luôn được xảy ra.