Mở đầu
Câu hỏi mở đầu SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Bài 33 (trang 138): Khi ta chạm tay vào lá cây trinh nữ (xấu hổ), lá cây sẽ cụp lại (hình dưới đây). Đây là hiện tượng gì? Hiện tượng này có ý nghĩa như thế nào đối với sinh vật?
Trả lời:
- Hiện tượng lá cây trinh nữ cụp lại là hiện tượng ứng động (vận động cảm ứng) hay gọi chung là cảm ứng ở sinh vật.
-Ý nghĩa: Giúp cây thích nghi đa dạng đối với sự biến đổi (tác động) của môi trường, đảm bảo cho cây tồn tại và phát triển.
I. Cảm ứng và vai trò của cảm ứng ở sinh vật
1. Cảm ứng ở sinh vật là gì?
Câu hỏi 1 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Bài 33 (trang 139): Quan sát Hình 33.1 và hoàn thành theo mẫu Bảng 33.1.
Trả lời:
|
Hình |
Kích thích |
Phản ứng |
|
a |
Ánh sáng |
- Ngọn cây hướng về phía có ánh sáng |
|
b |
Nước |
- Rễ cây hướng về phía nguồn nước |
|
c |
Nhiệt độ |
- Khi trời lạnh, da tím tái, lỗ chân lông thu lại (sởn gai ốc), mặc thêm áo ấm. - Khi trời nóng, cơ thể thoát nhiều mồ hôi, mặc quần áo mỏng. |
|
d |
Tiếng kêu của gà mẹ |
- Gà con sẽ chạy đến chỗ mẹ khi nghe thấy tiếng kêu của gà mẹ. |
|
e |
Giá thể (tiếp xúc) |
- Cây trầu bà quấn quanh giá thể để vươn lên cao. |
Câu hỏi 2 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Bài 33 (trang 139): Nêu thêm một số ví dụ về hiện tượng cảm ứng ở thực vật và động vật. Chỉ rõ tác nhânn kích thích và phản ứng của sinh vật
Trả lời:
* Ví dụ về hiện tượng cảm ứng:
- Con người nổi da gà khi tròi lạnh
- Gà chạy đến khi nghe người gọi cho ăn
- Chó sủa khi gặp người lạ
- Cây hoa quỳnh nở vào ban đêm
2. Vai trò của cảm ứng ở sinh vật
Câu hỏi SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Bài 33 (trang 139): Nêu các sinh vật không có phản ứng đối với các kích thích đến từ môi trường (ví dụ: cây ở hình 33.1a không có phản ứng hướng về phía có ánh sáng) thì điều gì sẽ xảy ra? Từ đó cho biết vai trò của cảm ứng đối với sinh vật.
Trả lời:
- Ví dụ nếu cây ở hình 33.1a không sinh trưởng hướng về phía ánh sáng thì lá cây sẽ ngả vàng, thân còi cọc, nhìn thiếu sức sống do không tổng hợp được chất hữu cơ nuôi cơ thể. Vì vậy, việc cây vươn về phía ánh sáng là một hiện tượng cảm ứng hướng sáng giúp cây sinh tồn và phát triển. Tóm lại, đối với sinh vật cảm ứng giúp sinh vật thích ứng với những thay đổi của môi trường để tồn tại và phát triển.
II. Tập tính ở động vật
1. Tập tính là gì?
Câu hỏi 1 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Bài 33 (trang 139): Đặt tên tập tính của các động vật thể hiện trong Hình 33.2a, b, c, d.
Trả lời:
a. Tập tính di cư
b. Tập tính sống thành bầy đàn
c. Tập tính săn mồi
d. Tập tính sinh sản
Câu hỏi 2 SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Bài 33 (trang 139): Lấy thêm ví dụ về tập tính ở người và động vật
Trả lời:
* Một số ví dụ:
- Tập tính ở người: dừng xe khi gặp đèn đỏ, tập thể dục buổi sáng, thờ cúng,...
- Tập tính ở động vật: ve sầu kêu vào mùa hè, chó thức canh nhà ban đêm, ếch kêu to tìm kiếm bạn đời, chó vẫy đuôi khi chủ gọi,...
2. Vai trò của tập tính
Câu hỏi SGK Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức Bài 33 (trang 140): Hoàn thành nội dung theo mẫu Bảng 33.2.
Trả lời:
|
Tập tính ở động vật |
Tác dụng đối với động vật |
|
Mèo bắt chuột thường rình mồi, vồ mồi, vờn mồi |
Nâng cao hiệu suất săn mồi của mèo |
|
Chim công đực thường múa, khoe bộ lông sặc sỡ để quyến rũ con cái vào mùa sinh sản |
Thu hút bạn tình, kết đôi và sinh sản để duy trì nòi giống |
|
Chim én di cư về phương nam vào cuối mùa thu |
Tránh rét và tìm được nơi có nguồn thức ăn tốt hơn vào mùa đông |
|
Chó sói thường đánh dấu lãnh thổ bằng nước tiểu |
Bảo vệ được nguồn thức ăn, nơi ở và sinh sản cho bản thân chúng |
|
Trâu rừng thường sống theo đàn |
Hỗ trợ nhau khi gặp nguy hiểm hoặc điều kiện không thuận lợi |
|
Tập thể dục buổi sáng ở người |
Nâng cao sức khỏe cho bản thân |