Chuẩn bị đọc
Câu hỏi SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bồng chanh đỏ (trang 19): Theo em, chúng ta có nên nuôi nhốt các loài động vật hoang dã hay không? Vì sao?
Trả lời:
- Chúng ta không nên nuôi nhất các loài động vật hoang dã vì chúng cần môi trường tự nhiên để sống và phát triển.
Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bồng chanh đỏ (trang 20): Em hình dung như thế nào về vẻ đẹp của chim bồng chanh đỏ qua lời miêu tả của chú bé Hoài?
Trả lời:
Qua lời miêu tả của bé Hoài, chim bồng chanh đỏ có:
– Cái mỏ nhọn hoát và oai vệ, dài như một cái quản bút.
– Lông ức hung hung vàng, toàn thân đều đỏ hồng như một đốm lửa.
– Đôi cánh rất đẹp.
Câu 2 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bồng chanh đỏ (trang 21): Điều gì sẽ xảy ra khi hai anh em ra đầm nước, nơi chim bồng chanh làm tổ?
Trả lời:
– Khi hai anh em ra đầm nước, nơi chim bồng chanh làm tổ: Chim bồng chanh đỏ đã xuất hiện trong tổ cùng với các chú chim con, hai anh em đã mò tay vào trong tổ chim bồng chanh và bắt được một bé chim bồng chanh nhỏ.
=> Hành động trên thể hiện niềm khao khát có được chim bồng chanh đỏ của anh anh em Hoài.
Câu 3 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bồng chanh đỏ (trang 22): Hành động vuốt ve đôi cánh mượt mà của chú chim bồng chanh thể hiện nét tính cách gì của Hoài?
Trả lời:
- Hành động đó đã thể hiện Hoài là một cậu bé giàu tình yêu thương, nâng niu, yêu quý động vật.
Câu 4 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bồng chanh đỏ (trang 23): Em đã bao giờ trải nghiệm cảm giác “tiếc ngẩn tiếc ngơ” khi từ bỏ một thứ mình yêu thích?
Trả lời:
- Cảm giác “tiếc ngẩn tiếc ngơ” đã đến với em, đó là khi em quyết định từ bỏ một chú gấu bông và nhường lại nó cho em gái của mình, nhưng nghĩ em bé và để giúp mình trưởng thành hơn nên em đã chiều em một chút thế là em không buồn nữa. Cái cảm giác đó giống như Hoài trong câu chuyện, cô bé luôn ao ước có một đôi bồng chanh để nuôi đến cả trong giấc ngủ Hoài cũng khao khát nhưng vẫn phải từ bỏ điều đó.
Suy ngẫm và phản hồi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bồng chanh đỏ (trang 25): Xác định đề tài và nội dung bao quát của văn bản.
Trả lời:
- Đề tài: tình yêu động vật, thiên nhiên
- Nội dung bao quát: Hai anh em chú bé Hoài vốn yêu thích loài chim bồng chanh đỏ nên đã tìm cách bắt chúng về nuôi. Vừa bắt xong, hai anh em quyết định trả chú chim về lại tổ để vợ chồng chú chim có cuộc sống tự do.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bồng chanh đỏ (trang 25): Liệt kê các chi tiết miêu tả hành động, tình cảm, suy nghĩ của nhân vật Hoài trong các thời điểm:
- Khi vợ chồng bồng chanh đỏ mới đến ở đầm nước.
- Khi đi bắt chim bồng chanh đỏ với anh Hiền trong đêm.
- Khi ra đầm nước một mình sau sự kiện anh Hiền trả chim bổng chanh về tổ cũ.
Từ những chi tiết đó, em có nhận xét gì về sự chuyển biến trong tình cảm và nhận thức của nhân vật Hoài?
Trả lời:
* Sự chuyển biến trong tình cảm và nhận thức của nhân vật Hoài:
– Khi vợ chồng bồng chanh đỏ mới đến ở đầm nước:
+ Ban đầu Hoài chỉ thích ngắm chim bồng chanh đỏ như một thói quen hàng ngày và cũng có khao khát được nuôi chúng.
– Khi đi bắt chim bồng chanh đỏ với anh Hiền trong đêm:
+ Hoài đã rất vui, nhưng tiếc ngẩn ngơ khi anh Hiền thả nó đi.
– Khi ra đầm nước một mình sau sự kiện anh Hiền trả chim bổng chanh về tổ cũ:
+ Hoài đã hiểu ra rằng các loài động vật cũng giống như con người, có gia đình, có tình yêu và cần được sống.
=> Từ những chi tiết đó đã cho ta thấy:
+ Về mặt nhận thức: Chú bé Hoài đã chuyển từ mong muốn sở hữu giống chim quý hiếm đến việc tôn trọng cuộc sống tự do của vợ chồng bồng chanh đỏ.
+ Về mặt tình cảm: Chú bé Hoài chuyển từ tình yêu ích kỉ đối với chim bồng chanh sang tình cảm vị tha, lo lắng, biết cầu mong điều tốt đẹp cho gia đình bồng chanh đỏ.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bồng chanh đỏ (trang 25): Phân tích một số điểm giống và khác nhau (trong suy nghĩ, tình cảm, hành động) của Hiền và Hoài. Qua việc miêu tả hai nhân vật này, nhà văn thể hiện cách nhìn cuộc sống, con người như thế nào?
Trả lời:
|
Hiền |
Hoài |
||
|
Giống nhau |
Trong suy nghĩ |
Đều mong muốn được nuôi một cặp chim bồng chanh đỏ |
|
|
Trong hành động |
Đều muốn qua chỗ tổ chim bồng chanh đỏ để nhìn thấy đôi chim |
||
|
Trong tình cảm |
Đều rất yêu thích, vuốt ve đôi chim |
||
|
Khác nhau |
Trong suy nghĩ |
Hiểu chuyện, suy nghĩ về các con của chim bồng chanh, dù có yêu thích nhưng không lỡ phá vỡ gia đình chú chim |
Vì yêu thích nên chỉ mong muốn nuôi cặp chim bằng được. |
|
Trong hành động |
Muốn thả đôi chim về với chỗ cũ để cho chúng nuôi con |
Muốn giữ đôi chim lại để nuôi |
|
|
Trong tình cảm |
Suy nghĩ về tình cảm gia đình của chim bồng chanh đỏ. |
Quá say mê không nghĩ gì |
|
=> Qua việc miêu tả hai nhân vật từ trong suy nghĩ, hành động đến tình cảm của hai anh em Hoài và Hiền, nhà văn Đỗ Chu đã thể hiện được cách nhìn cuộc sống con người với cái nhìn nhân ái, đôn hậu. Qua đó đề cao tình yêu thương, vị tha (biết nghĩ cho người khác) và thái độ tôn trọng quyền tự do của mọi người, mọi sinh vật sống. Chỉ qua những miêu tả đó ta thấy được cách thể hiện tình yêu gia đình và thái độ luôn mong muốn giữ gìn một gia đình trọn vẹn. Đôi khi, chúng ta phải chấp nhận từ bỏ những thứ hào nhoáng nếu nó không phù hợp và không thuộc về mình.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bồng chanh đỏ (trang 25): Lựa chọn và phân tích ý nghĩa của một số chi tiết tiêu biểu trong truyện.
Trả lời:
- Chi tiết hay làm nên tác phẩm lớn, chi tiết hay tạo ấn tượng lớn trong lòng bạn đọc và chi tiết. Vẻ đẹp của đôi chim giống như một bức tranh đẹp tuyệt mỹ ở giữa vùng sông nước. Một chấm xanh xanh, đỏ đỏ và kèm theo đó là sự óng ả của bộ lông, bụng của nó màu vàng- đỏ, lưng lại mang màu xanh đen.
- Tác giả đã miêu tả trong bài rằng nó có một vẻ đẹp thật rực rỡ, dường như chẳng có loài chim nào sánh bằng: “Cái mỏ nhọn hoắt và oai vệ, dài như một cái quản bút. Lông ức hung hung vàng, còn thì toàn thân đều đỏ hồng như một đốm lửa.” Ngoài ra hình ảnh đôi chim này còn giống như hình ảnh của các cặp vợ chồng luôn tỏa ra vẻ đẹp, niềm vui của sự hạnh phúc, cùng nhau đi kiếm mồi chăm sóc con cái. Điều này cũng thể hiện cho một mái ấm gia đình hạnh phúc.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bồng chanh đỏ (trang 25): Chủ đề của truyện này là gì? Nêu một vài căn cứ giúp em xác định chủ đề.
Trả lời:
– Chủ đề truyện: Tình yêu thương và sự tôn trọng quyền sống tự do đối với loài vật.
– Căn cứ xác định chủ đề truyện:
+ Sự kiện: Phát hiện chim bồng chanh → Khao hát muốn đi bắt giống chim quý → trả chim về tổ cũ → lén đi bắt chim một mình → mong ước cuộc sống yên ổn cho gia đình chim bằng chanh đỏ.
+ Nhân vật và mối quan hệ giữa nhân vật với hoàn cảnh và các nhân vật khác: Nhân vật cậu bé Hoài gắn với không gian làng quê, được anh Hiền truyền tình yêu, say mê giống chim quý, với lũ bạn cũng mê chim bồng chanh đỏ.
+ Các chi tiết: nhan đề với loạt chi tiết xoay quanh chim bồng chanh đỏ, cách ứng xử của các nhân vật với loài chim này.
+ Điểm nhìn, ngôi kể, cách kể chuyện: Ngôi kể thứ nhất, đặt điểm nhìn vào nhân vật chính – cậu bé Hoài kể lại câu chuyện của hai anh em. Từ đó tạo nên cảm xúc chân thực, trong sáng cho câu chuyện.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bồng chanh đỏ (trang 25): Lời nhắn nhủ của chú bé Hoài dành cho vợ chồng bồng chanh đỏ ở cuối truyện gợi cho em suy nghĩ gì về cách ứng xử của con người với loài vật? Viết khoảng năm câu để trả lời câu hỏi này.
Trả lời:
Hai anh em Hiền và Hoài rất yêu thích các loài chim, đặc biệt là Hiền có kiến thức sâu rộng về loài chim. Một ngày, hai anh em phát hiện một đôi bồng chanh đỏ hiếm và đẹp ở đầm sen làng. Họ hào hứng ngắm nghía chúng mỗi ngày và quyết định bắt chúng với mong ước được nuôi đôi bông chanh này. Sau nhiều cố gắng, Hiền cuối cùng cũng bắt được một chú bồng chanh đỏ. Tuy nhiên, trước ánh nhìn tiếc nuối của Hoài, Hiền quyết định thả nó trở lại tự nhiên vì lo lắng cho đàn con nhỏ. Dù vậy, mãi đến tận khi lớn lên, khi Hiền đã đi nhập ngũ, cả hai anh em vẫn luôn nhớ đến đôi chim bồng chanh đỏ và không ngừng cảm thán, yêu thích nó. Nhưng có lẽ Hiền và Hoài đều đã học được một bài học về tình yêu đó là khi yêu một điều gì đó. Bài học từ trải nghiệm này giúp họ nhận ra rằng. Chiếm hữu là ích kỷ, tình yêu thương là phải làm cho thứ mà ta yêu quý được phát triển, phải luôn đặt hạnh phúc của người khác lên hàng đầu.