Chuẩn bị đọc
Câu hỏi SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Khoe của, Con rắn vuông (trang 82): Theo em, khoe khoang và khoác lác khác nhau như thế nào?
Trả lời:
- Khoe khoang là cố ý làm cho người ta thấy, biết cái tốt đẹp, cái hay của mình, thường là bằng lời nói.
- Khoác lác là nói những điều quá xa sự thật hoặc không thể có trong thực tế để khoe khoang hoặc để vui đùa.
→ Mặc dù khác nhau nhưng đôi khi cũng có thể có mối liên hệ nhất định (có thể khoác lác để khoe khoang 1 điều gì đó)
Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Khoe của, Con rắn vuông (trang 83): Việc nói rõ thông tin “lợn cưới”, “áo mới” có cần thiết không? Nói như vậy nhằm mục đích gì?
Trả lời:
- Việc nói rõ thông tin “lợn cưới”, “áo mới” là không cần thiết bởi nói không đúng tọng tâm câu hỏi mà chỉ vì mục đích khoe của, khoe khoang muốn nhiều người biết.
Câu 2 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Khoe của, Con rắn vuông (trang 83): Người vợ trêu chồng như thế nào?
Trả lời:
- Biết chồng có tính nói khoác nên người vợ đã trêu chồng bằng cách tỏ thái độ ngạc nhiên trước sự miêu tả của chồng và hỏi dồn người chồng liên tục các câu hỏi để người chồng phải tự nói ra sự thật.
Suy ngẫm và phản hồi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Khoe của, Con rắn vuông (trang 83): Xác định đề tài, bối cảnh của truyện cười Khoe của và Con rắn vuông.
Trả lời:
- Cả hai câu truyện thuộc truyện cười, xoanh quanh câu chuyện hai người khoe áo mới và lớn cưới và chuyện anh chồng kể về câu chuyện vào rừng gặp con rắn to.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Khoe của, Con rắn vuông (trang 83): Chỉ ra mâu thuẫn có tác dụng gây cười trong hai truyện trên.
Trả lời:
Hai câu chuyện đều có mâu thuẫn và từ mâu thuẫn tạo ra tiếng cười.
- Trong truyện Khoe của: yếu tố mâu thuẫn là cả hai anh chàng đều quá lố bịch. Khi trả lời, họ không trả lời đúng trọng tâm câu hỏi mà chỉ muốn khoe đồ vật của mình. Vậy nên câu trả lời của họ lạc đề, không có giá trị. Thậm chí, đến đồ vật của họ muốn khoe cũng không có gì đặc biệt cả. Hành động của hai anh này cũng hết sức buồn cười, một anh chàng thì đứng cả ngày trời, một anh thì dù có việc vội vã vẫn không quên khoe của.
- Trong truyện Con rắn vuông: Đã biết chồng mình hay khoác lác nhưng chị vợ vẫn hùa theo nhằm trêu chọc chồng và quan trọng là để chồng nhận ra được tính nói khoác của mình. Vậy nên, những lời nói phi lý của anh chồng được thể hiện rõ, sự không quyết đoán cũng được miêu tả qua những lần thay đổi câu trả lời khi bị người vợ hỏi vặn.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Khoe của, Con rắn vuông (trang 83): Liệt kê những lời đối đáp của các nhân vật trong hai truyện cười trên. Những lời đối đáp có vai trò như thế nào trong việc khắc hoạ tính cách của nhân vật?
Trả lời:
Trong truyện lơn cưới áo mới:
- Bác có thấy con lợn cưới của tôi chạy qua đây không?
- Từ lúc tôi mặc cái áo mới này, tôi chẳng thấy con lợn nào chạy qua đây cả.
-> Lời đối đáp của hai nhân vật cho thấy: Tính khoe của là thói thích tỏ ra, phô trương cho người ta thấy là mình giàu có, mình hơn người ta. Anh đi tìm lợn khoe khi “tất tưởi chạy đến”, rất vội vàng tìm lợn bị mất. Lẽ ra nên hỏi về đặc điểm của con lợn vừa bị sổng mất. Ấy mà anh ta lại hỏi “lợn cưới” không hề thích hợp và là thông tin thừa với người được hỏi. Anh có áo mới thích khoe của đến mức lố bịch, đứng ở cửa cả buổi chỉ đợi người ta khen, khi người ta hỏi về con lợn lại giơ vạt áo ra khoe. Điệu bộ của anh ta chỉ nhấn mạnh cái áo mới không hề phù hợp để trả lời. Câu trả lời của anh ta thừa yếu tố về cái áo, chỉ cần nói “không thấy” là đủ.
Trong truyện con rắn vuông:
- Này mình ạ, hôm nay tôi đi vào rừng, thấy một con rắn.... Ôi chao là to! Bề ngang thì đến hai mươi thước, bề dài đến một trăm hai mươi thước ấy!
- Mình không tin à? Chẳng một trăm hau mươi thước thì cũng một trăm thước.
- Thật mà! Không đủ một trăm thước thì cũng đến tám mươi thước.
- Thật đấy mà! Không tám mươi thì cũng sáu mươi.
- Không đến sáu mươi thước thật, nhưng ít nhất cũng bốn mươi thước.
- Ừ thôi, tôi nói thật nhé! Quả tôi nom thấy con rắn dài đúng hai mươi thước không kém một tấc, một phân nào.
-> Những lời đối đáp cho thấy anh chồng có tính khoác lác, khoe khoang. Anh chồng hay khoác lác bị người vợ chọc đến nỗi tự bộc cái vô lí của mình ra.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Khoe của, Con rắn vuông (trang 83): Các nhân vật trong truyện hiện thân cho thói hư tật xấu nào mà truyện cưởi dân gian thường phê phán?
Trả lời:
- Truyện Khoe của: cả 2 anh chàng là hiện thân của sự khoe khoang.
- Truyện Con rắn vuông: anh nói khoác là hiện thân của tật xấu nói khoác.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Khoe của, Con rắn vuông (trang 83): Em có nhận xét gỉ về cách tác giả dân gian phản ánh thói xấu của con người thông qua các truyện cười trên?
Trả lời:
- Tác giả sử dụng những hình ảnh hay câu chuyện gần gũi, dễ đọc, dễ hiểu, tình huống rất đời thường và bình dị. Vậy nên, từ những hình ảnh quen thuộc, người đọc càng thấy sự hài hước và châm biếm trong câu chuyện. Cách tác giả dân gian vận dụng và sử dụng rất tài tình, hợp lý tình huống và lời đối đáp để phản ánh thói xấu của con người. Nhờ đó, đằng sau tiếng cười chứa đựng bài học cho con người nhẹ nhàng, thâm thúy.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Khoe của, Con rắn vuông (trang 83): Tiếng cười và thủ pháp gây cười trong các truyện Khoe của và Con rắn vuông giống nhau và khác nhau ở những điểm nào?
Trả lời:
- Cả hai đều là thông qua các cuộc đối thoại để bộc lộ sự khoác lác của các nhân vật. Khác nhau ở đây là ở chuyện Khoe của thì cả hai đều tự bộc lộ sự khoác lác của mình còn trong chuyện Con rắn vuông thì Người vợ thông minh có chủ tâm trêu chọc chồng. Ở đây quyền chủ động là thuộc người vợ. Người vợ muốn vạch cái vô lí của chồng nên dồn người chồng tới chỗ tự bộc lộ cái vô lí của mình.
Câu hỏi 7 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Khoe của, Con rắn vuông (trang 83): Em rút ra bài học gì cho bản thân sau khi đọc xong hai câu chuyện này?
Trả lời:
- Bài học: Không nên nói khoác lác, phóng đại sự việc mà phải trung thực, tôn trọng sự thật. Nếu cố chấp nói khoác, câu chuyện của bạn sẽ bị phát hiện và tạo thành câu chuyện cười cho những người khác, tự mình làm xấu mình.
Câu hỏi 8 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Khoe của, Con rắn vuông (trang 83): Em và bạn trong nhóm phân vai, đóng tiểu phẩm dựa vào một trong hai truyện cười trên.
Trả lời:
- Xác định rõ nhân vật, xác định rõ lời thoại
- Khi đọc phân vai thì đọc đúng lời của từng nhân vật, bộc lộ được thái độ của nhân vật, làm nổi bật tính cách nhân vật.