Chuẩn bị đọc
Câu hỏi SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Viên tướng trẻ và con ngựa trắng (trang 78): Trong Đại Nam quốc sử diễn ca có hai câu lục bát ca ngợi một nhân vật lịch sử thời nhà Trần:
… tuổi trẻ chỉ cao
Cờ đề sáu chữ quyết vào lập công.
Em biết nhân vật ấy là ai, có công trạng gì mà được tôn vinh như vậy hay không? Hãy chia sẻ với các bạn trong lớp.
Trả lời:
- Nhân vật đó là Trần Quốc Toản với lá cờ thêu sáu chữ vàng “Phá cường địch báo hoàng ấn”, tuổi trẻ tài cao, đạo mạ phi thường.
Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Viên tướng trẻ và con ngựa trắng (trang 79): Em hình dung thế nào về đoàn quân của Hoài Văn?
Trả lời:
- Đó là đội quân trẻ tuổi, hăng hái nghĩa khí, hùng mạnh chiến đấu vì chính nghĩa, được mọi người yêu mến.
Câu 2 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Viên tướng trẻ và con ngựa trắng (trang 79): Theo dõi và tóm tắt trận đánh của liên quân Hoài Văn – Thế Lộc.
Trả lời:
- Trận đánh diễn ra tại cánh đồng Ma Lục, sáu trăm hào kiệt được bố trí trên các ngọn núi xung quanh. Hoài Văn và Thế Lộc nắm chặt đốc gươm, cán giáo, chờ đối mặt với quân giặc. Quân giặc tiến vào, nhưng bị hàng nghìn mũi tên phóng xuống dữ dội từ phía quân ta, khiến chúng rụt rè, ngựa xô vào nhau ngã lổng chổng. Các chiến sĩ của Hoài Văn Hầu tiếp tục đánh khiến chúng chạy tán loạn. Viên tướng giặc liều chết đánh và chạy khỏi cánh đồng Ma Lục. Trước tiếng chiêng và trống của quân ta, Hoài Văn chỉ tay vào mặt viên tướng: “Bại trận, đến nước này, chúng bay còn muốn chống lại uy trời đó sao? Hãy bỏ giáo quyd hàng, thì còn được toàn tính mạng”. Tướng địch hốt hoảng quỳ trước Hoài Văn Hầu và lá cờ thêu sáu chữ đã nhòe trong bóng tối “phá cường địch báo hoàng ân” nhưng vẫn reo phần phật.
Câu 3 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Viên tướng trẻ và con ngựa trắng (trang 82): Từ chương XI đến chương XII – XIII, tuyến truyện có gì thay đổi?
Trả lời:
- Từ chương XI đến chương XII -XIII, tuyến truyện thay đổi sang giai đoạn truyện mới, kết thúc trận đánh của Thế Lộc và Hoài Văn tuyến truyện chuyển sang câu chuyện của Chiêu Vương Thành đi đánh đuổi Chiêu Quốc Vương Trần Ích Tắc - kẻ đầu hàng quân Nguyên.
Câu 4 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Viên tướng trẻ và con ngựa trắng (trang 82): Đội quân nào sẽ tiếp viện cho Chiêu Thành Vương?
Trả lời:
- Đội quân sẽ tiếp viện cho Chiêu Thành Vương là đội quân của Hoài Văn Hầu.
Câu 5 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Viên tướng trẻ và con ngựa trắng (trang 84): Em hiểu thêm điều gì về nhân vật Hoài Văn qua câu nói này?
Trả lời:
- Là người tuổi trẻ tài cao, tuổi trẻ nhưng dũng cảm, mưu trí, khiến cho những người dù dặn dày sương gió cũng phải bất ngờ.
Suy ngẫm và phản hồi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Viên tướng trẻ và con ngựa trắng (trang 84): Tóm tắt các sự kiện trong văn bản trên và cho biết các sự kiện được kể theo mấy tuyến. Đó là những tuyến nào?
Trả lời:
Các sự kiện trong văn bản được kể theo hai tuyến:
– Tuyến 1: (Tuyến Hoài Văn Hầu – Thế Lộc)
+ Hoài Văn Hầu chiêu mộ binh sĩ, dựng cờ “Phá cường địch báo hoàng ân”, cùng 600 chàng trai trẻ tìm giặc Nguyên mà đánh.
+ Hai đội quân của Hoài Văn Hầu và Thế Lộc gặp nhau ở vùng rừng núi hiểm trở. Họ kết hợp với nhau, áp dụng những kế sách đánh quân Nguyên và lập nên một số chiến công oanh liệt.
– Tuyến 2: (Tuyến Chiêu Thành Vương)
+ Chiêu Vương Thành bị quân giặc bao vây khó đường chạy thoát trên đường đi đuổi Trần Ích Tắc.
+ Chiều Thành Vương lâm trận bị trọng thương, lâm vào tình thể phải liều thân, cảm tử.
+ Toán quân lạ tiếp ứng.
+ Hai chú cháu nhận ra nhau; Chiêu Thành Vương được chữa lành vết thương; Hoài Văn Hầu chia tay Thế Lộc, hội quân với các cánh quân của triều đình chuẩn bị cho trận đánh lớn.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Viên tướng trẻ và con ngựa trắng (trang 84): Xác định nội dung bao quát của văn bản và cho biết những dấu hiệu nào giúp em nhận biết văn bản trên thuộc thể loại truyện lịch sử.
Trả lời:
– Nội dung bao quát của văn bản: Câu chuyện về anh hùng của đất nước Hoài Văn Hầu chính trực và căm ghét những người phản quốc đầu hàng theo giặc, tài giỏi, thông minh, lập lên những chiến công vang dội của vùng rừng nơi hiểm trở.
– Những dấu hiệu cho thấy văn bản thuộc thể loại truyện lịch sử:
|
Các đặc điểm của truyện lịch sử |
Sự thể hiện trong văn bản Viên tướng trẻ và con ngựa trắng |
|
Bối cảnh (thời gian – không gian) |
– Thời gian: thời kỳ nhà Trần, với cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông xâm lược. – Không gian: Các trận đánh có thật trong lịch sử. |
|
Cốt truyện |
Đa tuyến |
|
Nhân vật |
Trần Quốc Toản – Hoài Văn Hầu |
|
Ngôn ngữ |
Giọng điệu hào hùng, khí thế, lời văn ngắn ngọn , súc tích |
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Viên tướng trẻ và con ngựa trắng (trang 84): Nêu những nét tính cách nổi bật của nhân vật Hoài Văn Hầu.
Trả lời:
Một số nét tính cách của nhân vật Hoài Văn Hầu.
– Tuổi nhỏ chí lớn, dũng mãnh, tự tin…
– Giàu lòng yêu nước, căm thù quân xâm lược, khát khao lập chiến công “phá cường địch báo hoàng ân”.
– Biết cách phối hợp với Thế Lộc để phát huy mưu lược, trí dũng của đôi bên.
– Sống có tình nghĩa, biết ứng xử theo phép tắc của triều đình.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Viên tướng trẻ và con ngựa trắng (trang 84): Theo em, sự xuất hiện của các nhân vật như Thế Lộc, Chiêu Thành Vương có tác dụng gì trong việc thể hiện tính cách của nhân vật Hoài Văn Hầu?
Trả lời:
– Sự xuất hiện của các nhân vật như Thế Lộc, Chiêu Thành Vương đã góp phần làm tính cách, con người nhân vật Hoài Văn Hầu nổi bật, rõ nét toàn vẹn và chú ý hơn. Cho thấy Hoài Văn Hầu là người tuổi nhỏ chí lớn, tài cao, dũng mãnh, tự tin; giàu lòng yêu nước, căm thù quân xâm lược, khát khao lập chiến công “phá cường địch báo hoàng ân” …
=> Qua đó thấy được tính cách và lòng yêu nước đặc biệt của Hoài Văn Hầu.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Viên tướng trẻ và con ngựa trắng (trang 85): Sự lặp lại của hình ảnh lá cờ thêu sáu chữ vàng, con ngựa trắng và đoàn quân gồm toàn những chàng trai trẻ có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện chủ đề của văn bản?
Trả lời:
– Sự lặp lại của hình ảnh lá cờ thêu sáu chữ vàng, con ngựa trắng và đoàn quân gồm toàn những chàng trai trẻ giúp cho việc thể hiện chủ đề của văn bản được rõ ràng và chân thực hơn. Hình ảnh người tướng trẻ cùng đoàn quân anh dung tràn đầy nhựa sống cùng với con ngựa, lá cờ luôn kề bên mỗi lần phất cao ngọn cờ, tiếng ngựa hí mang biểu tượng của sự đoàn kết, thắng lợi. Đây là một nét đặc trưng để nhắc nhớ.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Viên tướng trẻ và con ngựa trắng (trang 85): Nhận xét về nghệ thuật viết truyện lịch sử của tác giả (lưu ý cách sử dụng ngôi kể; cách quan sát, miêu tả nhân vật, tái hiện bối cảnh lịch sử; cách dùng lời người kể chuyện, lời của nhân vật;…)
Trả lời:
- Cách sử dụng ngôi kể: Ngôi kể thứ ba giúp câu chuyện được kể chân thật và bao quát nhất.
- Cách quan sát, miêu tả nhân vật, tái hiện bối cảnh lịch sử: Sự vật, sự việc tinh tế, chân thật; tái hiện bối cảnh lịch sử chân thật cùng ngôn từ ngắn gọn, súc tích giúp diễn biến hiện lên rõ ràng, chân thực.
- Cách dùng lời của người kể chuyện, lời của nhân vật: Giọng điệu lời văn đầy khí thế và tự hào tạo sự xúc động cho câu chuyện, giúp cho những truyền thống hào hùng của dân tộc được lưu giữ muôn đời.
Câu hỏi 7 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Viên tướng trẻ và con ngựa trắng (trang 85): Theo em, hình tượng nhân vật Hoài Văn mà nhà văn Nguyễn Huy Tưởng xây dựng trong văn bản trên có những điểm tương đồng và khác biệt nào so với hình tượng Hoài Văn trong Đại Nam quốc sử diễn ca?
Trả lời:
* Điểm tương đồng:
– Hoài Văn Hầu trong hai tác phẩm đều là người có tính cách quả quyết, gan dạ yêu nước, có ý chí đánh giặc và căm ghét kẻ thù xâm lược, thể hiện rõ ràng chân thật thông qua các chi tiết để lột tả con người cũng như ý chí đánh giặc và miêu tả trận chiến.
* Điểm khác biệt:
– Viên tướng trẻ và con ngựa trắng:
+ Sử dụng yếu tố văn học, thẩm mĩ để làm mới nhân vật, khiến cho nhân vật trở nên lí tưởng hóa.
– Đại Nam quốc sử diễn ca:
+ Nhân vật xây dựng trên câu chuyện thực.