Chuẩn bị đọc
Câu hỏi SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (trang 58): Theo em, vì sao thiên nhiên được ví như bà mẹ của muôn loài?
Trả lời:
- Thiên nhiên được ví như bà mẹ của muôn loài vì: Tất cả muôn loài kể cả con người đều được thiên nhiên nuôi dưỡng trong hàng triệu năm để có được như bây giờ.
Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (trang 59): Các hình ảnh so sánh, liên tưởng trong đoạn văn này gợi ý nghĩa gì?
Trả lời:
- Các hình ảnh so sánh, liên tưởng trong đoạn văn nhằm nhấn mạnh rằng họ và thiên nhiên là gia đình, là ruột thịt, là những gì gắn bó, thân thương nhất.
Câu 2 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (trang 60): Việc lặp lại giả định “Nếu… bán cho Ngài mảnh đất này” có ý nghĩa gì?
Trả lời:
- Việc lặp lại giả định “Nếu… bán cho Ngài mảnh đất này” có ý nghĩa nhấn mạnh mảnh đất này là mảnh đất vô cùng thiêng liêng và quý trọng đối với người dân nơi đây, nếu ngài của mua nó hãy tôn trọng và giữ gìn nó như cách mà họ đã và đang làm.
Suy ngẫm và phản hồi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (trang 61): Xác định hệ thống luận điểm, lí lẽ, bằng chứng của văn bản.
Trả lời:
Luận điểm 1. Những điều thiêng liêng trong kí ức người da đỏ.
- Đối với người da đỏ, mỗi tấc đất là thiêng liêng. Mảnh đất là bà mẹ của người da đỏ
- Những bông hoa là người chị, người em của người da đỏ.
- Dòng nước óng ánh, êm ả là máu của tổ tiên người da đỏ.
- Tiếng thì thầm của dòng nước chính là tiếng nói của cha ông chúng tôi.
=> Tác giả sử dụng phép so sánh, nhân hóa. Cho thấy tình yêu thiên nhiên, gắn bó của người da đỏ.
Luận điểm 2. Sự khác nhau giữa người da đỏ và người da trắng trong cách đối xử giữa đất đai và thiên nhiên.
- Đối với người da trắng:
+ Họ coi mảnh đất này là kẻ thù và khi chinh phục được thì họ sẽ lấn tới.
+ Họ cư xử với mẹ đất và anh em bầu trời như những vật mua được, tước đoạt được, rồi bán đi.
+ Ở thành phố người da trắng không có nơi nào yên tĩnh.
+ Người da trắng không để tâm đến bầu không khí họ đang hít thở.
- Người da đỏ: Họ ưa những âm thanh êm ái của những cơn gió thoảng qua trên mặt hồ.
+ Đối với họ không khí là quý giá.
+ Người da trắng phải đối xử với các muông thú như những người anh em
- Nghệ thuật đối lập với cách cư xử của người da trắng và người da vàng đối với thiên nhiên, đất đai.
Luận điểm 3. Lời đề nghị của người da đỏ về việc bảo vệ môi trường và đất đai.
- Người da đỏ phải kính trọng đất đai.
- Điều gì sẽ xảy ra với đất đai tức là xảy ra đối với những đứa con của Đất. Điều gì con người làm cho tổ sống tức làm cho chính mình. -> Giọng điệu mạnh mẽ, dứt khoát.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (trang 61): Văn bản chủ yếu hướng đến luận đề nào dưới đây? Lí giải dựa vào hệ thống luận điểm, lí lẽ, bằng chứng của văn bản.
a. Hồi đáp lời đề nghị mua đất của Tổng thống Mỹ.
b. Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.
Trả lời:
- Văn bản chủ yếu hướng đến luận đề b. Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Bắt đầu từ mong muốn mua lại vùng đất của người da đỏ của Tổng thống Mĩ Phreng – klin. Sau đó, thủ lĩnh người da đỏ Xi-át-tơn đã viết bức thư trả lời yêu cầu này và nhấn mạnh mối quan hệ của con người và thiên nhiên, con người phải bảo vệ đất đai, bảo vệ thiên nhiên chính là bảo vệ mạng sống của mình. Nhấn mạnh tất cả chúng ta phải có ý thức bảo vệ thiên nhiên, đặc biệt là người da trắng.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (trang 61): Xác định câu văn thể hiện bằng chứng khách quan và ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết trong đoạn trích sau:
+ Tôi là kẻ hoang dã, tôi không hiểu bất cứ một cách sống nào khác. Tôi đã chứng kiến cả ngàn con trâu rừng bị chết dần, chết mòn trên những cánh đồng trơ trọi vì bị người da trắng bắn mỗi khi có đoàn tàu chạy qua. Tôi là kẻ hoang dã, tôi không hiểu nổi tại sao một con ngựa sắt nhà khói lại quan trọng hơn nhiều con trâu rừng mà chúng tôi chỉ giết để duy trì cuộc sống. Con người là gì, nếu cuộc sống thiếu những con thú?
Trả lời:
- Câu văn thể hiện bằng chứng khách quan và ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết trong đoạn trích là: Tôi là kẻ hoang dã, tôi không hiểu bất cứ một cách sống nào khác.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (trang 62): Em hiểu như thế nào về ý kiến: “Đất là Mẹ. Điều gì xảy ra với đất đai tức là xảy ra đối với những đứa con của Đất”? Tìm một số ví dụ từ thực tế để chứng minh cho cách hiểu của em.
Trả lời:
- Ý kiến: “Đất là Mẹ. Điều gì xảy ra với đất đai tức là xảy ra đối với những đứa con của Đất?" của thủ lĩnh Xi-át-tơn được hiểu như sau: Con người sinh ra và lớn lên trên chính mảnh đất này. Những tài nguyên có được cũng là từ đất. Nhờ có đất mà cây cối, muôn thú sinh sống và cung cấp thực phẩm cho con người. Nếu không có đất, thì không còn nơi trú ngụ cho muôn loài, không còn nơi để trồng trọt chăn nuôi, đồng nghĩa với việc con người cũng sẽ chết. Trong bức thư, thủ lĩnh Xi-át-tơn đã nói việc bán đất cho người da trắng rồi họ lấy hết tài nguyên, bỏ lại đằng sau là những hoang mạc. Như vậy, thì những đứa con của đất sẽ ra sao? Vì vậy, mỗi con người cần phải sống chan hòa với thiên nhiên, bảo vệ tấc đất, tấc vàng chính là bảo vệ mạng sống của chính con người.
- Ví dụ thực tế: Đất là tài nguyên vô giá, sản sinh và nuôi dưỡng con người, động thực vật, hãy tưởng tượng một ngày không còn một chút đất nào trên toàn thế giới thì tất thảy sự vật đều sẽ bị chết dần chết mòn, không còn gì có thể tồn tại.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (trang 62): Đoạn văn nào trong bức thư để lại cho em ấn tượng mạnh nhất? Chia sẻ ấn tượng của em với các bạn trong lớp.
Trả lời:
- Đoạn văn trong bức thư để lại cho em ấn tượng mạnh nhất là: “Không khí quả là quý giá với người da đỏ… hương hoa đồng cỏ”.
→ Đọc đến đoạn này chúng ta càng hiểu rõ hơn về sự giao thoa giữa con người và thiên nhiên, mối quan hệ gắn bó tưởng chừng như không thể tách rời ấy đã động vào trái tim của người đọc, người nghe một cảm xúc thiêng liêng khó tả.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (trang 62): Theo em, con người cần ứng xử như thế nào với tài nguyên thiên nhiên và sự sống của muôn loài? Trình bày ý kiến của em về vấn đề này bằng một đoạn văn khoảng 150 chữ.
Trả lời:
- Thiên nhiên có vai trò rất quan trọng đối với tất cả con người cũng như tất cả những sinh vật sống trên trái đất. Để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường sống đòi hỏi toàn xã hội và nhất là mỗi người chúng ta phải nâng cao nhận thức để cùng hiểu biết về môi trường sống xung quanh mình. Bảo vệ sự sống của chúng ta, nhất thiết cần hạn chế tối đa việc sử dụng túi nilon. Mỗi nhà nên phân loại rác, đối với những rác thải như chai nhựa, giấy, túi nilon... gom lại bán phế liệu để tái sử dụng, vừa góp phần tiết kiệm được nguồn tài nguyên thiên nhiên, vừa bảo vệ môi trường sinh thái. Cần thường xuyên tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng trong việc: không săn bắt động vật quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng; không khai thác, đánh bắt cá và thủy sản bằng xung điện vì sẽ làm cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên. Mỗi người nên trồng nhiều cây xanh xung quanh nhà mình để được tận hưởng không khí trong lành do cây tạo ra. Mặt khác, không nên bẻ cành, ngắt phá cây xanh; lên án, phê phán những trường hợp không biết giữ gìn và bảo vệ cây xanh nơi công cộng. Cần có những biện pháp để xử lý ngay tình trạng ô nhiễm nguồn nước thải từ các khu đô thị lớn, khu công nghiệp tập trung, những nơi xả nước thải nhiều... để khắc phục được tình trạng ô nhiễm nguồn nước, góp phần lấy lại được sự trong sạch cho môi trường sống.