Chuẩn bị đọc
Câu hỏi SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Trong lời mẹ hát (trang 13): Chia sẻ với các bạn một bài thơ hoặc câu ca dao mà em yêu thích về người mẹ.
Trả lời:
- Câu ca dao mà em yêu thích về người mẹ là:
+
Đố ai đếm được lá rừng
Đố ai đếm được mấy tầng trời cao
Đố ai đếm được vì sao
Đố ai đếm được công lao mẹ già.
+
Ai rằng công mẹ như non
Thật ra công mẹ lại còn lớn hơn
Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Trong lời mẹ hát (trang 13): Khổ thơ này gợi cho em nhớ đến những câu hát ru nào?
Trả lời:
Khổ thơ này gợi cho em nhớ đến những câu hát ru:
Cái cò đi đón cơn mưa
Tói tăm mù mịt ai đưa cò về
Cò về thăm quán cùng quê
Thăm cha thăm mẹ cò về thăm anh
Câu 2 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Trong lời mẹ hát (trang 14): Điều mà con “nghe” được trong lời mẹ hát ở khổ thơ này có gì khác biệt so với bảy khổ thơ trước đó?
Trả lời:
- Điều mà con " nghe" được trong lời mẹ hát ở khổ thơ này là cả cuộc đời của mẹ, thông qua lời mẹ hát mà tác giả nhìn thấy cả cuộc đời của mình: Mẹ ơi, trong lời mẹ hát/ Có cả cuộc đời hiện ra. Còn trong các khổ thơ trước thì con "nghe" được các sự vật ngoài kia mà mẹ kể.
Suy ngẫm và phản hồi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Trong lời mẹ hát (trang 14): Xác định thể thơ của bài “Trong lời mẹ hát”.
Trả lời:
- Bài thơ được viết theo thể thơ: 6 chữ.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Trong lời mẹ hát (trang 14): Vần trong bài thơ là vần cách hay vần liền? Dựa vào đâu để xác định như vậy?
Trả lời:
- Vần trong bài thơ là: vần cách “ngào - dao”; “xanh - chanh”...
- Căn cứ: Vần cách là vần không gieo liên tiếp mà thường cách ra một dòng thơ ở ca dao, tục ngữ.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Trong lời mẹ hát (trang 14): Vẽ sơ đồ bố cục của bài thơ. Nét độc đáo của cách bố cục ấy là gì?
Trả lời:
- Sơ đồ bố cục của bài thơ:
- Nét độc đáo của cách bố cục bài thơ là:
+ 3 khổ đầu: Cuộc đời được thu nhỏ trong tầm mắt của con khi nghe lời mẹ hát.
+ 4 khổ tiếp: Niềm xót xa của con trước công lao to lớn và sự hi sinh thầm lặng của mẹ.
+ Khổ cuối: Niềm tin về tương lai của người con
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Trong lời mẹ hát (trang 14): Chỉ ra nét đặc sắc trong các hình ảnh Chòng chành nhịp võng ca dao và Vầng trăng mẹ thời con gái/ Vẫn còn thơm ngát hương cau.
Trả lời:
- Chòng chành nhịp võng ca dao: Câu thơ gợi về thế giới tuổi thơ với tình yêu thương của mẹ, cho con những tháng năm ngọt ngào như cổ tích. Vầng trăng mẹ thời con gái,/ Vẫn còn thơm ngát hương cau: hình ảnh vầng trăng nhắc tới thời trẻ của mẹ, vẫn còn thơm ngát hương cau, tác giả đã sử dụng hình ảnh nhân hóa để tô đậm lên hình ảnh của lúc trẻ, là lúc mẹ xinh đẹp nhất, rực rỡ nhất và chính thời gian, sự hi sinh cho con đã khiến mẹ già đi mỗi ngày.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Trong lời mẹ hát (trang 14): Em hình dung như thế nào về hình ảnh người mẹ được miêu tả từ khổ thơ thứ ba đến khổ thơ thứ bảy?
Trả lời:
- Người mẹ là một người gắn bó, yêu mến cuộc sống làng quê. Hết lòng yêu thương con, chăm chỉ, tần tảo, suốt đời hi sinh thầm lặng cho con qua mái tóc bạc ghi dấu thời gian, qua tấm lưng còng chịu nhiều sương gió. Mẹ luôn chú trọng bồi đắp đời sống tâm hồn phong phú cho con, mang đến cho con những điều tốt đẹp nhất.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Trong lời mẹ hát (trang 15): Nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ và cho biết tác dụng của vần, nhịp, cách sử dụng hình ảnh trong việc thể hiện cảm hứng đó.
Trả lời:
- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: Nỗi xót xa và lòng biết ơn của người con dành cho người mẹ đã vất vả tảo tần nuôi con khôn lớn.
- Vần, nhịp, cách sử dụng hình ảnh giúp cho bài thơ trở nên nhẹ nhàng, truyền cảm và gợi tả được rõ nét tình yêu thương, sự vất vả lam lũ của người mẹ qua năm tháng.
Câu hỏi 7 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Trong lời mẹ hát (trang 15): Theo em, nhan đề Trong lời mẹ hát có vai trò như thế nào trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ?
Trả lời:
- Nhan đề có vai trò hé lộ và thể hiện tư tưởng, chủ đề của tác phẩm. Đối với văn bản “Trong lời mẹ hát” đã giúp người đọc hiểu được một phần nội dung tác giả đề cập trong văn bản đó là vai trò của lời ru của mẹ đối với mỗi người con.
Câu hỏi 8 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Trong lời mẹ hát (trang 15): Cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ này có gì khác với cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ khác mà em biết?
Trả lời:
- Hình ảnh của người mẹ trên văn bản: Là một người mẹ ngọt ngào, luôn thương yêu con cái. Là một người phải trải qua bao nhiêu gian nan, vất vả. Theo thời gian, tóc mẹ dần bạc đi, lưng mẹ còng xuống, sức khỏe yếu đi. Mặc dù vậy nhưng vẫn luôn sát cánh bên con, chắp cánh ước mơ cho con bay xa, hi sinh tất cả tuổi thanh xuân vì những đứa con bé bỏng cần sự chở che. Khác với hình ảnh người mẹ trong các bài thơ khác, được miêu tả qua hình dáng, bề ngoài thì ở bài thơ này hình ảnh người mẹ được miêu tả qua chính lời hát của người mẹ, theo trình tự thời gian.