Chuẩn bị đọc
Câu hỏi SGK Ngữ văn 8 CTST (trang 37): Em đã biết gì về sao băng?
Trả lời:
- Sao băng là đường nhìn thấy của các thiên thạch và vẫn thạch khi chúng đi vào khí quyển Trái Đất.
- Gặp sao băng ước một điều, điều ước sẽ trở thành hiện thực.
Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 8 CTST (trang 37): Mục đích của đoạn văn này là gì?
Trả lời:
- Mục đích của đoạn văn là cắt nghĩa, lý giải “sao băng”, để người đọc hiểu rõ về hiện tượng “sao băng”
Câu 2 SGK Ngữ văn 8 CTST (trang 38): Nội dung chính của đoạn văn này là gì?
Trả lời:
- Nội dung chính của đoạn văn này là giải thích nguyên nhân của tên sao băng được hình thành.
Câu 3 SGK Ngữ văn 8 CTST (trang 39): Xác định thông tin chính và thông tin chi tiết của phần văn bản “Mỗi năm có rất nhiều… 12 đến ngày 13 tháng 12.”
Trả lời:
Thông tin chính: Mỗi năm có rất nhiều trận mưa sao băng, một số trận mưa sao băng hàng năm có mật độ sao tương đối cao
Thông tin chi tiết:
- Mưa sao băng Qua-đờ-ran-tit
- Mưa sao băng En-ta A-qua-rit
- Mưa sao băng Pơ-sây
- Mưa sao băng Ơ-ri-ơ-nit
- Mưa sao băng Lê-ô-nit
- Mưa sao băng Gie-mi-nit
Suy ngẫm và phản hồi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 8 CTST (trang 39): Văn bản Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng? có phải là văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên hay không? Vì sao?
Trả lời:
- Văn bản Sao băng là văn bản thông tin cho ta biết những thông tin cơ bản về sao băng như: nguồn gốc, vận tốc và kích thước của sao băng.
- Văn bản sao băng là văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên. Vì:
+ Giải thích nguyên nhân xuất hiện và cách thức diễn ra sao băng, mưa sao băng.
+ Sử dụng các ngôn ngữ thuộc chuyên ngành thiên văn học để miêu tả hoạt động và giải thích hiện tượng.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 8 CTST (trang 39): Chỉ ra điểm khác biệt trong cách trình bày đề mục của văn bản Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng? với văn bản Bạn đã biết gì về sóng thần? Cách trình bày ấy có tác dụng gì trong việc thực hiện mục đích của văn bản?
Trả lời:
- Văn bản Bạn đã biết gì về sóng thần? có trình bày các đề mục theo hướng giải thích hiện tượng và nêu ra các đặc điểm rồi đến ví dụ thực tế.
- Còn văn bản Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng? thì nêu khái niệm và các đặc điểm của sao băng mà mọi người cần biết. Việc trình bày các đề mục của hai văn bản trên có tác dụng giúp người đọc hiểu và đi vào đúng trọng tâm mục đích mà tác giả muốn truyền tải.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 8 CTST (trang 39): Tóm tắt các thông tin cơ bản của văn bản. Dựa vào đâu em có thể xác định được những thông tin cơ bản này?
Trả lời:
- Tóm tắt thông tin cơ bản của văn bản:
+ Khái niệm về sao băng: Sao băng thực chất là đường nhìn thấy của các thiên thạch khi chúng đi vào bầu khí quyển.
+ Khái niệm về mưa sao băng: là hiện tượng nhiều sao băng xuất hiện đồng thời hoặc nối tiếp nhau từ chung một điểm xuất phát trên bầu trời.
+ Những trận mưa sao băng mỗi năm: mưa Quadrantids, Enta Aquarids…
+ Chu kì của mưa sao băng: 1 năm.
- Dựa vào các đề mục của văn bản để xác định những thông tin cơ bản này.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 8 CTST (trang 39): Xác định cách trình bày thông tin của các đoạn trích sau và cho biết tác dụng của chúng:
a. Sao băng thực chất là đường nhìn thấy của các thiên thạch… tạo nên những hố lòng chảo sâu trên lục địa.
b. Mỗi năm có rất nhiều trận mưa sao băng… cực điểm vào 12-13/12.
c. Sao băng là sự xuất hiện ngẫu nhiên của các thiên thạch trên bầu trời… hầu hết các trận mưa sao băng có chu kì là một năm.
Trả lời:
a. Cách trình bày thông tin: Ngắn gọn, khoa học, đầy đủ về việc giải thích hiện tượng sao băng
Tác dụng: Giúp người đọc dễ hình dung, tưởng tượng đối tượng được nhắc tới
b. Cách trình bày thông tin: Liệt kê rõ ràng tên, thời điểm diễn ra của một số trận mưa sao băng có mật độ sao tương đối cao
Tác dụng: Ghi nhớ, có thêm những thông tin cần thiết để mở rộng thêm cho việc tìm hiểu, nghiên cứu.
c. Cách trình bày: Đơn giản, dễ hiểu về chu kỳ mưa sao băng và vì sao có chu kỳ mưa sao băng
Tác dụng: Giúp người đọc hiểu biết kỹ hơn về một hiện tượng tự nhiên
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 8 CTST (trang 39): Văn bản đã sử dụng (những) loại phương tiện phi ngôn ngữ nào? Ý nghĩa của việc sử dụng (những) loại phương tiện ấy trong văn bản là gì?
Trả lời:
- Văn bản đã sử dụng loại phương tiện phi ngôn ngữ hình ảnh. Việc sử dụng (những) loại phương tiện ấy trong văn bản là giúp cụ thể hóa lời thuyết minh trong văn bản giúp người đọc tiếp nhận thông tin một cách dễ dàng, đầy đủ và đúng đắn nhất, giúp người đọc dễ dàng hình dung ra hình ảnh mưa sao băng.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 8 CTST (trang 39): Tìm và xem video clip về một trận mưa sao băng trên in-tơ-nét (Internet). Sau đó, trình bày cảm xúc, suy nghĩ của em về video clip đó.
Trả lời:
- Sao băng là một hiện tượng tự nhiên đẹp với những ánh sáng lấp lánh, những vệt sáng xẹt ngang trên bầu trời, người xem tranh thủ cầu nguyện trước khi sao băng vụt tắt, những trận mưa sao băng lớn khi chiêm ngưỡng người xem cảm thấy như tất cả những tinh tú đang đổ dồn vào mình.