Đọc văn bản
TỰ TRÀO I
(Trần Tế Xương)
Chẳng phải quan mà chẳng phải dân,
Ngơ ngơ ngẩn ngẩn hóa ra đần.
Hầu con chè rượu ngày sai vặt,
Lương vợ ngô khoai tháng phát dần.
Có lúc vểnh râu vai phụ lão,
Cũng khi lên mặt dáng văn thân.
Sống lâu, lâu để làm gì nhỉ?
Lâu để mà xem cuộc chuyển vần.
Hướng dẫn đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Tự trào I (trang 106): Tìm những từ ngữ, hình ảnh mà tác giả đã sử dụng để tự phác họa bức chân dung về bản thân trong sáu câu thơ đầu. Bức chân dung đó như thế nào?
Trả lời:
- Từ ngữ, hình ảnh: Ngơ ngơ ngẩn ngẩn, đần, chẳng phải quan, chẳng phải dân, hầu, chè rượu, sai vặt, vểnh râu, lên mặt, vai phụ lão, dáng văn thân.
=> Bức chân dung ông Tú tự nhận mình là một kẻ ngẩn ngơ, không ăn thua với đời vì dù chỉ lĩnh “lương vợ” nhưng ngày ngày vẫn sai vặt con hầu chè rượu, có lúc tự đắc như phụ lão, văn thân.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Tự trào I (trang 106): Thủ pháp trào phúng nào được sử dụng trong hai câu luận? Tác dụng của việc sử dụng thủ pháp này?
Trả lời:
- Thủ pháp trào phúng: Dùng lời lẽ kín đáo, cách nói ngược để cười nhạo, mỉa mai
- Tác dụng: thể hiện sự tinh tế trong cách viết của tác giả, nhẹ nhàng mà thâm sâu, tác giả tự họa chính bản thân nhưng đằng sau đó chính là bức tranh xã hội xã hội phong kiến với nhiều bất cập, làm hạn chế tài năng của người tài. Sự bất mãn trước thời cuộc.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Tự trào I (trang 106): Theo em, tác giả đã thể hiện tình cảm, cảm xúc gì trong hai câu thơ cuối? Điều đó giúp ta hiểu gì về nhà thơ?
Trả lời:
- Tình cảm, cảm xúc trong hai câu thơ cuối: lo lắng cho thời cuộc, quan tâm vận mệnh đất nước một cách thầm kín.
- Điều đó giúp ta hiểu nhà thơ là người yêu nước, bất bình trước thực trạng hỗn loạn của xã hội.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Tự trào I (trang 106): Chủ đề của bài thơ là gì? Hãy phân tích một số căn cứ giúp em xác định được chủ đề.
Trả lời:
– Chủ đề của bài thơ: Tiếng cười tự chế giễu vì sự bất lực của bản thân trước hoàn cảnh xã hội giao thời đầy nhiễu nhương, qua đó thấy được sự đổi thay của xã hội và tinh thần lạc quan, thanh cao của nhà thơ.
– Căn cứ: Những từ ngữ, hình ảnh với lối nói giễu nhại:
+ Chẳng phải quan mà chẳng phải dân
+ Ngơ ngơ ngẩn ngẩn hóa ra đần
+ Hầu con chẻ rượu ngày sai vặt
+ Lương vợ ngô khoai tháng phát dần
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 8 CTST – Soạn bài Tự trào I (trang 106): Thông qua bài thơ Tự trào, tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp gì?
Trả lời:
- Thông qua bài thơ Tự trào, tác giả muốn gửi đến người đọc sự phê phán thói hư tật xấu ở trong xã hội. Đồng thời cũng muốn gửi tới một thông điệp: “Dù cuộc sống có xoay vần, đổi thay thì hãy luôn giữ cho mình tinh thần lạc quan, yêu đời.”