Khởi động: Hãy nêu nhận xét của em về sự tăng hoặc giảm của số liệu theo thời gian trong bảng dữ liệu sau.
Lời giải:
- Điểm của bạn Tú ở tuần 2 giảm so với tuần 1
- Điểm của bạn Tú ở tuần 3 giữ nguyên so với tuần 2
- Điểm của bạn Tú ở tuần 4 tăng so với tuần 3
- Điểm của bạn Tú ở tuần 5 tăng so với tuần 4
1. Giới thiệu biểu đồ đoạn thẳng
Khám phá 1: Trong hình dưới đây, dãy số được ghi trên các điểm có đánh dấu theo thứ tự biểu diễn số li trà sữa bán được của tiệm Trân Châu vào các ngày trong tuần. Em hãy cho biết số li bán được trong các ngày thứ Ba, thứ Tư, thứ Năm. Số liệu vừa đọc được tăng hay giảm?
Lời giải:
Dựa vào hình vẽ trên, số li bán được trong các ngày thứ Ba là 35 li, thứ Tư là 20 li và thứ Năm là 35.
Số li trà sữa bán được từ thứ Ba đến thứ Tư là giảm và từ thứ Tư đến thứ Năm là tăng.
2. Vẽ biểu đồ đoạn thẳng
Thực hành 1: Bảng dữ liệu sau cho biết số cá bắt được cất vó trong mỗi giờ từ 7 giờ đến 12 giờ của bạn Cát. Em hãy vẽ biểu đồ đoạn thẳng biểu diễn bảng dữ liệu này.
Lời giải:
Vận dụng 1: Trong các đoạn thẳng tạo thành đường gấp khúc trong biểu đồ ở Ví dụ 2, em hãy cho biết:
a) Đoạn nào dốc lên? Đoạn nào dốc xuống?
b) Ngày nào lớp 7A thu gom được trên 100 chai nhựa?
Lời giải:
a)
* Đoạn dốc lên:
+ Từ thứ Hai đến thứ Ba
+ Từ thứ Ba đến thứ Tư
+ Từ thứ Sáu đến thứ Bảy
+ Từ thứ Bảy đến thứ Chủ nhật
* Đoạn dốc xuống:
+ Từ thứ Tư đến thứ Năm
+ Từ thứ Năm đến thứ Sáu
b) Ngày thứ Bảy và Chủ nhật lớp 7A thu gom được trên 100 chai nhựa.
3. Đọc và phân tích dữ liệu từ biểu đồ đoạn thẳng
Thực hành 2: Hãy phân tích biểu đồ đoạn thẳng sau:
Lời giải:
Phân tích biểu đồ đoạn thẳng trên như sau:
- Biểu đồ biểu diễn thông tin về lượng mưa trung bình các tháng năm 2019 tại Thành phố Hồ Chí Minh (mm).
- Đơn vị thời gian là tháng, đơn vị số liệu là mm.
- Tháng 9 có lượng mưa cao nhất (342 mm).
- Tháng 2 có lượng mưa thấp nhất (4 mm).
- Lượng mưa tăng giữa các tháng: 2 – 6; 8 – 9.
- Lượng mưa giảm giữa các tháng: 1 – 2; 6 – 8; 9 – 12.
Vận dụng 2: Nếu quy ước rằng lượng mưa của mỗi tháng trong mùa mưa trên 100 mm, em hãy cho biết mùa mưa tại Thành phố Hồ Chí Minh thường bắt đầu từ tháng nào và đến tháng nào thì kết thúc.
Lời giải:
- Ta thấy từ tháng 5 đến tháng 11, lượng mưa trung bình đều trên 100 mm. Vậy mùa mưa tại Thành phố Hồ Chí Minh thường bắt đầu từ tháng 5 và đến tháng 11 thì kết thúc.
Bài tập
Bài tập 1: Vẽ biểu đồ đoạn thẳng biểu diễn dữ liệu của bảng thống kê sau:
Lời giải:
Bài tập 2: Quan sát biểu đồ dưới đây và trả lời câu hỏi.
a) Biểu đồ biểu diễn các thông tin về vấn đề gì?
b) Đơn vị thời gian là gì?
c) Tháng nào cửa hàng có doanh thu cao nhất?
d) Tháng nào cửa hàng có doanh thu thấp nhất?
e) Doanh thu của cửa hàng tăng trong những khoảng thời gian nào?
f) Doanh thu của cửa hàng giảm trong những khoảng thời gian nào?
Lời giải:
a) Biểu đồ biểu diễn các thông tin về doanh thu trong 12 tháng của cửa hàng A
b) Đơn vị đo thời gian là: tháng
c) Tháng 12 cửa hàng có doanh thu cao nhất (85 triệu đồng)
d) Tháng 5 cửa hàng có doanh thu thấp nhất (50 triệu đồng)
e) Doanh thu của cửa hàng tăng trong những khoảng từ tháng: 1 – 2 ; 2 – 3 ; 3 – 4 ; 5 – 6 ; 7 – 8 ; 10 – 11 ; 11 – 12
g) Doanh thu của cửa hàng giảm trong những khoảng từ tháng: 4 – 5; 6 – 7; 8 – 9 ; 9 – 10
Bài tập 3: Hãy phân tích biểu đồ đoạn thẳng sau:
Lời giải:
- Biểu đồ biểu diễn nhiệt độ trung bình các tháng năm 2020 tại Thành phố Hồ Chí Minh.
- Đơn vị thời gian là tháng, đơn vị số liệu là oC
- Tháng 4 có nhiệt độ trung bình cao nhất
- Tháng 12 có nhiệt độ trung bình thấp nhất
- Nhiệt độ trung bình tăng trong những khoảng thời gian từ tháng: 1 – 2; 2 – 3; 3 – 4
- Nhiệt độ trung bình giảm trong những khoảng thời gian từ tháng: 4 – 5; 5 – 6; 6 – 7; 8 – 9; 10 – 11; 11 – 12
- Nhiệt độ trung bình không đổi trong những khoảng thời gian từ tháng: 7 – 8; 9 – 10