Đọc hiểu
Câu 1 SGK Văn 11 CD - Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trang 69): Phần 1 miêu tả sông Hương ở đâu?Trả lời:
- Phần 1 miêu tả sông Hương ở thượng nguồn.
Câu 2 SGK Văn 11 CD - Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trang 70): Nhà văn đã hình dung về sông Hương như thế nào trước khi nó chảy ra thành phố Huế?
Trả lời:
– Hình dung về sông Hương trước khi chảy ra thành phố Huế:
+ …sông Hương đã chuyển mình một cách liên tục, vòng giữa khúc quanh đột ngột, uốn mình theo những đường cong thật mềm,…
→ Trước khi chảy ra thành phố Huế, sông Hương uốn lượn như một tấm lụa mềm mại, mang nét đẹp trù phú mang bao nhiêu phù sa từ rừng già xuống.
Câu 3 SGK Văn 11 CD - Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trang 71): Đặc điểm của sông Hương khi chảy trong lòng thành phố Huế là gì?
Trả lời:
- Lúc qua thành phố Huế, sông Hương trôi đi thực chậm, chảy lặng lờ như điệu slow. Sông Hương đã trở thành một người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya. Trên sông vọng lại tiếng hát trong một khoang thuyền nào đó. Sông Hương mang vẻ đẹp vừa trữ tình, vừa trầm mặc gắn liền với lịch sử bi tráng của dân tộc mà trên thế giới không có dòng sông nào như thế. Và trước về với biển sông Hương lưu luyến tình cảm với thành phố Huế ví như nỗi vấn vương của nàng Kiều với Kim Trọng.
Câu 4 SGK Văn 11 CD - Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trang 71): Chú ý chi tiết thể hiện tình cảm, cảm xúc của nhân vật “tôi”.
Trả lời:
- Chi tiết thể hiện tình cảm, cảm xúc:
+ ...Tôi vừa từ trong khói lửa miền Nam đến đây, lâu năm xa Huế, và chính Lê-nin-grát đã đánh thức trong tâm hồn tôi giấc mơ lộng lẫy của tuổi dại...
+ ...ôi, tôi muốn hoá làm một con chim nhỏ đứng co một chân trên con tàu thuỷ tinh để đi ra biển. Tôi cuống quýt vỗ tay, nhưng sông Nê-va đã chảy nhanh quá, không kịp cho lũ hải âu nói một điều gì với người bạn của chúng đang ngẩn ngơ trông theo.
+ ...Lúc ấy, tôi nhớ lại con sông Hương của tôi, chợt thấy quý điệu chảy lặng lờ của nó khi ngang qua thành phố...
Câu 5 SGK Văn 11 CD - Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trang 72): Nét độc đáo của sông Hương sau khi rời khỏi kinh thành Huế là gì?
Trả lời:
- Nét độc đáo của sông Hương sau khi rời khỏi kinh thành Huế là dòng sông không chảy qua tỉnh khác luôn mà đột ngột đổi dòng, rẽ ngoặt sang hướng đông tây để gặp lại thành phố ở góc thị trấn Bao Vinh xưa cổ.
Câu 6 SGK Văn 11 CD - Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trang 73): Sông Hương hiện lên như thế nào qua các thời kỳ lịch sử?
Trả lời:
– Sông Hương là chứng nhân lịch sử, gắn bó với mọi biến cố của Huế (dòng sông biên thùy thời vua Hùng, dòng sông viễn châu oanh liệt thời trung đại, dòng sông vẻ vang thời Nguyễn Huệ, dòng sông bi tráng thời kì cách mạng tháng Tám).
Câu 7 SGK Văn 11 CD - Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trang 73): Chú ý các biện pháp nghệ thuật mà tác giả sử dụng để khắc họa sông Hương.
Trả lời:
- Các biện pháp nghệ thuật: so sánh, nhân hóa, liệt kê.
Câu 8 SGK Văn 11 CD - Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trang 74): Ở đoạn cuối này, sông Hương đã được nhìn nhận từ khía cạnh nào?
Trả lời:
- Sông Hương được nhìn nhận từ phía thơ ca.
→ Thể hiện sông Hương là cái nôi của âm nhạc Huế.
Câu hỏi
Câu hỏi 1 SGK Văn 11 CD - Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trang 74): Nhận xét về nhan đề Ai đã đặt tên cho dòng sông ?Trả lời:
- Nhan đề là một dạng câu hỏi, đây là một nét độc đáo và đặc trưng của nhà văn, nhằm giới thiệu nội dung tác phẩm cho người đọc biết về con đường “Đi Tìm Nguồn Gốc của Dòng Sông Hương.” Nhan đề này không chỉ tập trung vào việc tìm kiếm nguồn gốc của dòng sông Hương mà còn làm nổi bật vẻ đẹp huyền thoại của dòng sông này, đồng thời thể hiện lòng biết ơn đối với những con người dũng cảm khai phá vùng đất ấy.
Câu hỏi 2 SGK Văn 11 CD - Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trang 74): Hãy khái quát đặc điểm hình tượng sông Hương trong văn bản trên theo bảng hướng dẫn sau:
Trả lời:
|
Góc nhìn |
Đặc điểm |
Vẻ đẹp |
|
|
Địa lí |
Sông Hương ở thượng nguồn |
Sông Hương vùng thượng nguồn mang vẻ đẹp mãnh liệt, hoang dại và bí ẩn nhưng cũng có lúc dịu dàng và say đắm. |
Mang vẻ đẹp hùng vĩ và rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn. Sông Hương lúc mãnh liệt qua những ghềnh thác, lúc trở nên dịu dàng giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng. |
|
Sông Hương trước khi chảy qua thành phố Huế |
Sông Hương mang vẻ đẹp thơ mộng và trữ tình. |
Sông Hương vẫn còn dư vang của Trường Sơn với sắc nước xanh thẳm, mềm như tấm lụa, với những chiếc thuyền xuôi ngược chỉ bé vừa bằng con thoi. |
|
|
Sông Hương giữa lòng thành phố Huế |
Sông Hương mang vẻ đẹp tình tứ, duyên dáng, vui tươi. |
Chuyển dòng một cách liên tục, uốn mình theo những đường cong thật mềm. Sông Hương đã trở thành một người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya. Đã nhiều lần tôi thất vọng khi nghe nhạc Huế giữa ban ngày hoặc trên sân khấu nhà hát. |
|
|
Sông Hương trước khi từ biệt thành phố Huế |
Vẫn mang trong mình vẻ đẹp duyên dáng, dịu dàng. |
Đột ngột đổi dòng, rẽ ngoặt sang hướng đông tây để gặp lại thành phố lần cuối ở góc thị trấn Bao Vinh xưa cổ. |
|
|
Lịch sử |
|
|
Là chứng nhân lịch sử, chứng kiến mọi biến cố của Huế. |
|
Thơ ca |
|
|
Sông Hương là cái nôi của âm nhạc Huế. |
Trả lời:
- Sông Hương gặp thành phố như đến với điểm hẹn tình yêu, trở nên vui tươi và đặc biệt chậm rãi, êm dịu, mềm mại. Nếu ở trên, người đọc cảm nhận phần nào vẻ đẹp man dại, dịu dàng, trầm mặc của con sông, thì giờ đây con sông được khám phá, phát hiện ở sắc thái tâm trạng. Ngòi bút của tác giả đã vẽ nên những hình ảnh đầy ấn tượng, những cảm nhận tinh tế, những liên tưởng, so sánh đẹp đến bất ngờ, lý thú, thể hiện tình yêu say đắm với con sông. Đó là nét bút của sự thăng hoa, những nét bút thật “dịu dàng, tình tứ, đắm đuối”, “chiếc cầu trắng ở thành phố in ngần trên nền trời, nhỏ nhắn như một vầng trăng non”,
Sông Hương “uốn một cành cũng rất nhẹ sang cồn Hiến”, đường cung ấy làm cho dòng sông mềm hẳn đi như một tiếng “vâng” không nói ra của tình yêu, “nghìn ánh hoa đăng bồng bềnh” làm dòng sông thêm lộng lẫy, con sông ngập ngừng như có “những vấn vương của một nỗi lòng, không nỡ rời xa thành phố…”. Quả đúng như câu thơ của Thu Bồn:
Con sông dùng dằng, con sông không chảy
Sông chảy vào lòng nên Huế rất sâu.
=> Tác giả dành tình cảm yêu mến đặc biệt cho con sông này, thấu hiểu và cảm nhận được vẻ đẹp của dòng sông.Câu hỏi 4 SGK Văn 11 CD - Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trang 75): Hãy chỉ ra tác dụng của sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và trữ tình trong việc khắc hoạ hình tượng sông Hương và thể hiện cảm xúc của nhân vật “tôi” qua một đoạn tiêu biểu trong văn bản.
Trả lời:
– Qua đoạn văn tiêu biểu trong văn bản miêu tả lại vẻ đẹp của con sông Hương từ khi ở Thượng Nguồn đến khi chảy qua Huế đã thể hiện rất rõ nét tác dụng của sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và trữ tình trong việc khắc hoạ hình tượng sông Hương và thể hiện cảm xúc của nhân vật “tôi” trong văn bản Ai đã đặt tên cho dòng sông?
+ Việc miêu tả sông Hương ở nhiều phương diện đã cho thấy sự quan sát tinh tế và tình yêu thương của tác giả với nơi đây.
+ Chất trữ tình được vận dụng rõ nét bởi sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và con người.
Câu hỏi 5 SGK Văn 11 CD - Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trang 75): Qua văn bản, người viết gửi đến bạn đọc thông điệp gì? Hãy nêu lên giá trị văn hoá mà em hiểu được từ văn bản.
Trả lời:
- Qua văn bản “Ai đã đặt tên cho dòng sông,” tác giả đã tận dụng việc đặt tên cho dòng sông Hương như một bức tranh tô điểm bằng những đường nét thơ thẩy, dịu dàng và mộng mơ, kết hợp một cách hài hòa với sự hoang dã, đa tình, lịch lãm và cổ kính. Hoàng Phủ Ngọc Tường không chỉ dừng lại ở góc độ văn hóa truyền thống lịch sử mà còn khéo léo mô tả sự đặc biệt của sông Hương, từ đó làm tái hiện những hình ảnh lịch sử và liên kết với những phẩm chất độc đáo của những người Huế. Đặc biệt là vẻ đẹp của người con gái Huế được miêu tả như một bức tranh nhẹ nhàng, bay bổng và vô cùng đằm thắm.
Câu hỏi 6 SGK Văn 11 CD - Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trang 75): Văn bản đem lại cho em suy nghĩ gì trong việc nhìn nhận vẻ đẹp của cảnh sắc thiên nhiên quê hương mình? Hãy viết về một cảnh đẹp của quê hương em bằng một đoạn văn (khoảng 10 – 12 dòng).
Trả lời:
Cứ mỗi dịp lễ đến, quê hương em lại rộn ràng tấp nập bởi du khách bốn phương đến ghé thăm. Nơi đây là một thành phố nhỏ nhưng rất rực rỡ và đầy màu sắc với rất nhiều cảnh đẹp. Đặc biện, điều tạo nên sức hút ấy chính là bãi biển tuyệt đẹp mang tên bãi biển Đồ Sơn, một vùng biển rộng và thoáng đãng. Đồ Sơn có bãi cát vàng mịn trải rộng, có dòng nước biển xanh trong vắt, mát lạnh, có những hàng cây xanh mướt mắt chạy dọc theo bờ cát ũng như những vùng biển khác. Nhưng chỉ như thế thì vẫn chưa phải là tất cả. Du khách đến với bãi tắm còn là để chiêm ngưỡng bãi đá thú vị ở nơi đây. Dọc theo bãi cát vàng đến xuống dưới nước biển, là rất nhiều những tảng đá, mỏm đá với hình thù khác nhau nằm rải rác. Chính chúng đã tạo nên sức hút kì thú cho vùng biển này. Những tảng đá ấy tạo nên một thạch trận kì quái gây hứng thú cho mọi người leo trèo, chụp ảnh. Em rất yêu thích bãi biển của quê hương mình. Bởi nhờ nó mà quê hương em có một dấu ấn trong lòng du khách tứ phương, và nó cũng giúp cho kinh tế địa phương thêm phần phát triển hơn.