Đọc hiểu
Câu 1 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều (trang 17): Chú ý cách tác giả giới thiệu nhân vật.Trả lời:
- Tác giả giới thiệu nhân vật bằng cách thông qua cái nhìn, sự cảm nhận của cô gái tên Phan.
→ Một cách giới thiệu rất tinh tế, nhẹ nhàng, khách quan.
Câu 2 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Tầng hai (trang 17): Hành động, ý nghĩ của nhân vật Phan như thế nào?
Trả lời:
– Hành động:
+ Chẳng mấy khi động đến bếp.
+ Chỉ trở về khi đã cuối ngày, vào buổi tối.
+ Tắt xe máy từ ngoài ngõ rồi mới dắt vào.
+ Thận trọng mở vòi nước và đưa tay vào để đỡ được tiếng của nước.
– Ý nghĩ:
+ Sợ ảnh hưởng, làm phiền đến mọi người, gây cho họ những phiền toái.
Từ những chi tiết trên cho thấy: Phan là một cô gái với cuộc sống tẻ nhạt, cô đơn. Qua hành động thận trọng mở vòi nước vào đêm khuya của cô, chúng ta thấy cô là một cô sống nội tâm và có chút rụt rè, không muốn gây phiền toái cho ai.
Câu 3 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều (trang 18): Phan đã nảy ra ý định gì? Ý định ấy nảy ra khi nào?
Trả lời:
* Ý định:
– Thời gian: Sau khi đã suy nghĩ xong về việc sắp xếp công việc.
+ Phan đã nảy ra ý định theo dõi cuộc sống của ba người tầng trên, không nghĩ đến những vấn đề tài chính để đầu óc của cô được nhàn rỗi.
=> Ý định này nảy sinh khi cô muốn đầu óc được nghỉ ngời.
Câu 4 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Tầng hai (trang 18): Nhân vật Phan lắng nghe được những âm thanh nào lúc đêm khuya?
Trả lời:
– Những âm thanh:
+ Tiếng thở dài
+ Tiếng khóc bé
+ Tiếng khóc to kèm theo tiếng hỉ mũi, nức nở.
+ Tiếng người mẹ trách mắng đứa con trai và dỗ đứa con dâu đang mang thai.
+ Tiếng bà mẹ già ngủ mê, tiếng chạy của cậu con trai, tiếng lay gọi mẹ.
Câu 5 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều (trang 19): Suy nghĩ về lời nói hành động của những nhân vật trong gia đình Thắng.
Trả lời:
- Lời nói và hành động: Những cử chỉ ấm áp, thân mật, sự quan tâm giữa hai vợ chồng Thắng và giữa mẹ chồng với cô con dâu.
→ Họ rất quan tâm nhau, chăm sóc nhau từng chút một.
Câu 6 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Tầng hai (trang 19): Chú ý tâm trạng của nhân vật Phan.
Trả lời:
- Tâm trạng của nhân vật Phan: là người quan sát, bộc lộ cảm nghĩ về gia đình nhà Thắng và hoàn cảnh sống của Phan, cô chạnh nhớ nhà.
Câu 7 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều (trang 20): Cảnh sinh hoạt ở tầng hai vào buổi sáng sớm được thể hiện qua những phương diện nào?
Trả lời:
– Cảnh sinh hoạt:
+ Âm thanh: Lúc sớm là tiếng khóa mở cửa, người vợ xách làn đi chợ cùng với tiếng thở đều của người chồng. Sau đó là tiếng động bát đũa, tiếng ti vi và tiếng anh chồng mong muốn được ngủ thêm.
+ Mùi hương: Mùi thơm từ đồ ăn mà người vợ nấu.
+ Câu chuyện: Hai vợ chồng vui vẻ nói chuyện về những đồ mua thêm để sắp xếp cho ngôi nhà cùng những câu đùa giỡn nhau.
→ Khung cảnh buổi sáng với đầy đủ âm thanh, mùi hương và câu chuyện vui vẻ của đôi vợ chồng trẻ có những dự định cho tương lai tốt đẹp.
Câu 8 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Tầng hai (trang 21): Chú ý đồ đạc trong phòng và ý nghĩ, tâm trạng của nhân vật Phan.
Trả lời:
- Đồ đạc trong phòng: Kê được một chiếc giường, một chiếc tủ quần áo, mấy hòm sách…
- Ý nghĩ: Ở nhà chỉ muốn nằm thượt trong nhà, không muốn về nhà vì sợ cảnh cãi vã.
- Tâm trạng: Buồn chán, quyết tâm bám trụ tại đây để cuộc sống tốt đẹp hơn.
Câu 9 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều (trang 21): Hình dung về những biểu hiện tình cảm của các thành viên trong gia đình nhân vật Thắng.
Trả lời:
Những biểu hiện tình cảm của các thành viên trong gia đình nhân vật Thắng:
- Người mẹ quan tâm, lo lắng cho sự an toàn, sức khỏe, sự êm ấm của cả gia đình.
- Người con trai biết yêu thương, chăm lo cho người mẹ.
- Người con dâu dịu dàng, biết chăm lo cho mẹ chồng.
Câu 10 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều (trang 21): Chú ý các từ ngữ chỉ hành động và tâm trạng của nhân vật Phan.
Trả lời:
- Hành động:
+ Rụt rè đi lên lưng chừng cầu thang rồi lại phân vân trở xuống.
+ Tò mò muốn nhìn mặt của đứa trẻ.
- Tâm trạng:
+ Lúc được gọi khi thấy Phan đang đứng ở cầu thang thì Phan cảm thấy xấu hổ như chuẩn bị làm việc xấu.
Câu 11 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều (trang 22): Chú ý giọng nói của người kể chuyện.
Trả lời:
Giọng của người kể chuyện có sự đan xen hiện tại – quá khứ cùng những người thân trong gia đình – và sau đó lại quay về thực tại.
Câu hỏi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều (trang 22): Hãy tóm tắt truyện Tầng hai. Từ đó, nhận xét về cốt truyện và bố cục của văn bản.Trả lời:
Truyện kể về cô gái Phan thuê phòng ở một ngôi nhà màu xanh nước biển, quay lưng ra công viên của gia đình ba người ở tầng hai. Cô thường suy nghĩ vẩn vơ trước khi đi ngủ và quyết định theo dõi cuộc sống của họ. Cô nghe mọi âm thanh từ tầng hai, từ giấc ngủ của người mẹ đến tiếng chạy của con trai, và cuộc đối thoại gia đình. Cuộc sống của cô khác biệt hoàn toàn, tẻ nhạt và nhàm chán, cô luôn mong muốn làm giàu. Khi cặp vợ chồng ở tầng hai có con, cô muốn chúc mừng nhưng lại rụt rè. Bà chủ phát hiện cô, cô bước lên tầng hai và nhận ra hạnh phúc giản dị hơn những gì cô tưởng. Cô nhớ về gia đình của mình, đã lâu cô không nhớ về họ. Có lẽ, vì vậy mà cô cứ mải mê tìm kiếm những điều xa vời. Văn bản Tầng hai là một bức tranh thể hiện sự đối lập giữa cuộc sống đơn độc và ấm áp. Qua văn bản, Phong Điệp đã gửi đến người đọc thông điệp về hạnh phúc đơn giản, ấm áp trong cuộc sống hàng ngày và cảnh báo về việc mê muội tìm kiếm hạnh phúc ở những điều xa vời.
* Nhận xét:
→ Cốt truyện đời thường, đơn giản, nhẹ nhàng, không có cao trào và kịch tính. Các sự việc trong văn bản viết theo trình tự thời gian. Bố cục chia làm 5 phần rõ ràng.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều (trang 22): Truyện diễn ra trong bối cảnh (không gian, thời gian) nào? Cách tác giả từng bước mở rộng bối cảnh có tác dụng gì trong việc thể hiện nội dung của truyện?
Trả lời:
- Bối cảnh: Truyện diễn ra trong không gian là ngôi nhà hai tầng, thời gian là về đêm khi Phan đi làm về.
- Sự thay đổi có tác dụng: Mở dần bối cảnh cũng chính là mở dần cách nhìn của người kể chuyện từ đó có những thay đổi dần trong tâm hồn từ đó nhận ra triết lí trong cuộc sống về hạnh phúc.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều (trang 22): Nhân vật “bà mẹ" sống trong căn nhà hai tầng có phẩm chất, tính cách như thế nào? Nêu những chi tiết tiêu biểu trong truyện thể hiện phẩm chất, tính cách của nhân vật này.
Trả lời:
Phẩm chất, tính cách của nhân vật “bà mẹ” sống trên tầng hai:
– Nhân vật “bà mẹ”: Đây là một người mẹ hết mực yêu thương con cháu, luôn quan tâm đến con dâu, dỗ dành con dâu khi con trai không có nhà, chăm sóc chu đáo đến con cháu.
– Bà rất yêu gia đình của mình:
+ Bà rất yêu con, cháu mình. Điều đó được thể hiện qua chi tiết bà chăm cháu. Bà cười nói vui vẻ khi ngắm nhìn cháu của mình.
+ Bà sống hòa đồng. Điều đó thể hiện qua chi tiết khi bà mời Phan lên trên nhà khi phát hiện cô đang rụt rè đứng ở cầu thang.
– Đôi khi bà sẽ nhớ về quá khứ: “Nhiều lúc, vào giữa đêm khuya, bà ngủ mê – vừa khóc vừa nói.”
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều (trang 22): Ai là người quan sát và bộc lộ cảm nghĩ về gia đình nhân vật Thắng và hoàn cảnh sống của Phan? Tìm các chi tiết trong truyện cho thấy cảm nghĩ của người đó.
Trả lời:
– Trong văn bản, Phan chính là người quan sát và bộc lộ cảm nghĩ về gia đình nhân vật Thắng và hoàn cảnh sống của mình.
– Điểm giống nhau:
+ Đều là những gia đình yêu thương nhau, có những lúc rất quan tâm chăm sóc nhau.
– Điểm khác nhau:
+ Gia đình nhân vật Thắng: Luôn yêu thương nhau, quan tâm nhau không bao giờ to tiếng với nhau.
+ Gia đình nhân vật Phan: Rất thường xuyên cãi vã nhau.
– Chi tiết cho thấy cảm nghĩ của người quan sát:
+ Người mẹ biết quan tâm, lo lắng cho sự an toàn, sức khỏe, sự êm ấm của gia đình.
+ Người con trai biết yêu thương, chăm lo cho người mẹ.
+ Người con dâu dịu dàng, biết chăm lo cho mẹ chồng.
+ Chị con dâu lo lắng, khóc tức tưởi.
+ Phan với tay tắt đèn, nằm im lìm trong bóng đêm, chạnh nhớ nhà…”; “Tự nhiên Phan thấy hơi buồn cười vì cô cũng có thói quen hễ về đến nhà là bật tuốt mọi loại có thể tạo ra âm thanh…”
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - (trang 22): Vì sao nhân vật Phan lại ngẫm nghĩ: “Hoá ra hạnh phúc giản dị hơn những gì cô tâm niệm”? Theo em, đây có phải là chủ đề của truyện không? Hãy làm rõ ý kiến của em.
Trả lời:
Vì ban đầu, cuộc sống hằng ngày của cô gái nhỏ nhàm chán và cô đơn. Cô đặt quá nhiều tiêu chí vào cuộc sống của mình. Cô luôn nỗ lực làm việc, đến cả trước khi ngủ cô cũng có suy nghĩ vẩn vơ. Cô luôn nghĩ đến cuộc sống, đến tương lai, luôn khao khát kiếm tìm hạnh phúc. Cô muốn mình phải giàu có, bởi cô đã thấm thía cái nghèo khó và chỉ khi giàu có ở cái đất này, cô mới được tôn trọng, mới được hạnh phúc. Chỉ đến khi cô chứng kiến được cuộc sống hạnh phúc từ một nhà trên tầng hai, cô mới giật mình nhận ra những điều mà mình cố gắng tìm kiếm bấy lâu lại giản dị như vậy. Cũng chỉ là một khoảng không gian nhỏ hẹp nhưng chính những con người trong gia đình đó đem đến hạnh phúc, tiếng cười. Đến lúc này, cô mới chợt nhận ra rằng hạnh phúc không phải cái gì lớn lao, mà nó ở ngay bên cạnh chúng ta. đó cũng là thông điệp mà Phong Điệp gửi đến người đọc.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều (trang 22): Từ truyện ngắn Tầng hai, em có suy nghĩ gĩ về mối quan hệ giữa con người với con người, về quan niệm hạnh phúc trong xã hội hiện đại?
Trả lời:
Từ truyện ngắn Tầng hai, Phong Điệp đã vẽ ra cho ta thấy được hoàn cảnh về hai cuộc sống đối lập, giữa một bên là sự cô đơn, vội vã với cuộc sống hàng ngày và một bên là bức tranh gia đình đơn giản, ấm áp. Truyện ngắn đã thể hiện một cách rất sâu sắc về những giá trị triết lý về cuộc sống rằng: “Con người ta cứ mải mê tìm kiếm, theo đuổi hạnh phúc ở những điều xa với, nhưng có mấy ai nhận ra, hạnh phúc không phải cái gì lớn lao, mà nó ở ngay bên cạnh chúng ta. Đó là gia đình”.