Đọc hiểu
Câu 1 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Trái tim Đan Kô (trang 5): Chú ý cách tác giả miêu tả phong cảnh thiên nhiên.Trả lời:
Cách tác giả miêu tả phong cảnh thiên nhiên:
+ Một đám mây đen nặng nề, có đường viền gân guốc nhô lên, giống như một chỏm núi
+ Đám mây trườn vào thảo nguyên
+ Có những mảng mây tách ra, bay vượt lên trước và lần lượt che tắt hết các ngôi sao này đến ngôi sao khác,...
Câu 2 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Trái tim Đan Kô (trang 5): Hãy hình dung về tình cảnh của đoàn người.
Trả lời:
- Tình cảnh của đoàn người: Những con người đang sinh sống thoải mái ở trong khu rừng ở gần một thảo nguyên. Nhưng thời buổi khó khăn, có những người từ vùng khác đến xua đuổi những con người đó vào trong sâu khu rừng, nơi chỉ có đầm lầy và bóng tối. Có những người đã mất mạng còn những người ở lại thì vô cùng khổ sở. Họ phải lựa chọn giữa việc quay lại đánh nhau với những kẻ mạnh kia, hoặc tiến sâu vào trong kia mong tìm được lối thoát.
Câu 3 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Trái tim Đan Kô (trang 5): Ngoại hình, lời nói và hành động của Đan-kô như thế nào?
Trả lời:
+ Ngoại hình: Một chàng trai trẻ đẹp, khỏe mạnh.
+ Tính cách: Mạnh mẽ và can đảm
+ Vị trí: Người dẫn đầu – thủ lĩnh, Anh khuyên mọi người không ngồi nghĩ nữa mà hãy đứng lên hành động, tiến sâu vào rừng và tìm đường thoát ra.
+ Hành động cao cả: Đan-kô tìm cách dẫn dắt mọi người ra khỏi khu rừng tối tăm.
Câu 4 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Trái tim Đan Kô (trang 5): Con đường và khu rừng được miêu tả như thế nào?
Trả lời:
Đặc điểm của con đường và khu rừng:
- Rừng tối om, cứ bước một bước, đầm lầy lại há cái móm tham lam hôi thối ra nuốt mất người, và cây cối sừng sững chặn đường như một bức thành kiên cố.
- Cánh cây quấn quýt lấy nhau; rễ bò lan khắp nơi như đầu rắn, và cứ mỗi bước đi, họ lại tốn bao nhiêu mồ hôi và máu.
=> Đường đi khó khăn.
Câu 5 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Trái tim Đan Kô (trang 5): Tâm trạng thái độ của đoàn người diễn biến ra sao?
Lời giải:
- Diễn biến tâm trạng:
+ Mọi người kinh sợ.
+ Đường đi gian nan khiến mọi người mệt lả, chán nản.
+ Nhưng họ xấu hổ không dám thú nhận sự yếu hèn của mình.
+ Họ trút cơn giận lên Đan-kô.
→ Khi trên đường đi gặp những khó khăn, đặc biệt là cơn dông bão khiến cho tất cả đều sợ hãi mất tinh thần nhưng không dám kêu ca về chính sự yếu kém của mình và họ trút giận hết lên Đan-kô cho rằng do anh không biết dẫn đường mới làm họ phải chịu như vậy.
Câu 6 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Trái tim Đan Kô (trang 5): Những chi tiết nào cho thấy ý nghĩ và tình cảm của Đan-kô đối với mọi người?
Trả lời:
– Những chi tiết cho thấy ý nghĩ và tình cảm của Đan-kô đối với đoàn người:
+ “Thế là trong tim anh cũng bùng lên niềm phẫn nộ sục sô, nhưng lòng thương hại mọi người đã dập tắt ngọn lửa uất giận ấy.”
+ “Anh yêu họ và nghĩ rằng không có anh, có lẽ họ chết mất.”
+ “Trong tim anh….trong mắt anh.”
– Đứng trước những tức giận, trách móc của đám người, Đan-kô lúc đầu rất tức giận vì anh đã cố gắng giúp đỡ họ nhưng họ lại tức giận với anh. Tuy nhiên chính lòng thương hại đã giúp anh lấy lại bình tĩnh nhưng anh rất buồn vì họ lại suy nghĩ về mình như vậy.
→ Từ những chi tiết trên cho thấy: Anh rất yêu quý, có tình cảm sâu sắc với mọi người dù mọi người đối xử với anh như thế nào.
Câu 7 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Trái tim Đan Kô (trang 5): Chú ý hành động của Đan-kô
Lời giải:
– Hành động:
+ Đan-kô gào to hơn sấm, xé toang lồng ngực, Đan-kô lấy trái tim ra soi đường, trái tim cháy sáng như ánh đuốc…
→ Dù bị mọi người trách móc nghĩ sai về mình nhưng Đan-kô vẫn tiến lên phía trước không hề bỏ mặc, anh dùng chính trái tim của mình để soi đường đẩy lùi bóng tối.
Câu 8 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Trái tim Đan Kô (trang 5): Nơi mà đoàn người đã đến như thế nào?
Trả lời:
- Nơi mà đoàn người đã đến tràn ngập ánh nắng Mặt Trời và không khí trong lành được nước mưa gột sạch. Thảo nguyên thở đều, cỏ ngời sáng vì những giọt mưa chói lọi như kim cương và sông lấp lánh ánh vàng...
Câu 9 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Trái tim Đan Kô (trang 5): Nhân vật “tôi” nghĩ về những điều gì?
Lời giải:
- Nhân vật “tôi” rất khâm phục trái tim dũng cảm của Đan-kô và rất tôn trọng kính phục trí tưởng tượng của nhân loại để sáng tạo bao nhiêu truyền thuyết đẹp đẽ và đầy khí phách
Câu hỏi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Trái tim Đan Kô (trang 5): Văn bản Trái tim Đan-kô có mấy người kể chuyện? Đó là những ai và họ kể chuyện như thế nào?Trả lời:
– Có hai người kể chuyện và 2 câu chuyện.
– Bà lão kể và nhân vật “tôi” kể chuyện.
– Hai câu chuyện: Câu chuyện nhân vật tôi kể về bà lão I-dec-ghin và câu chuyện về Đan-kô mà bà lão I-dec-ghin kể cho nhân vật tôi nghe.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Trái tim Đan Kô (trang 5): Hãy tóm tắt câu chuyện về chàng Đan-kô. Bối cảnh (không gian, thời gian) diễn ra các sự kiện trong câu chuyện có gì đáng chú ý?
Trả lời:
Cách tóm tắt thứ nhất
– Tóm tắt:
+ Đan-kô là một chàng trai dũng và giàu lòng yêu thương. Anh đã dẫn bộ lạc của mình vào rừng sâu để tìm con đường sống. Đan-kô đã nhận trách nhiệm dẫn đường. Họ gặp rất nhiều khó khăn khi đi trong rừng. Mọi người trách móc và kết tội anh vì làm mọi người bị lạc.
+ Cuộc tranh cãi nổ ra, họ trách anh khiến anh thấy buồn vì mình đã rất cố gắng và luôn yêu thương, muốn cứu mọi người ra ngoài. Đan-kô liền xé toang lồng ngực, dứt trái tim ra để soi sáng cho mọi người để chứng minh lòng mình. Nhờ có anh mà họ đã ra được đến với vùng đất mới.
– Bối cảnh:
+ Không gian của câu chuyện là một không gian đẹp rộng lớn với biển, thảo nguyên, mây trời nhưng cũng bí ẩn, hoang vu.
+ Thời gian: Buổi tối.
Cách tóm tắt thứ hai
– Tóm tắt:
Khi dẫn người trong bộ lạc vào rừng sâu. Những người trong bộ lạc kết tội Đan-kô và muốn trừng phạt anh vì đã dẫn họ đi lạc. Đan-kô xé lồng ngực, lấy ánh sáng trái tim soi cho đoàn người thoát khỏi khu rừng.
– Bối cảnh:
+ Không gian: Không gian rừng già, đầm lầy nguyên sinh gắn với huyền thoại về người anh hùng của bộ lạc.
+ Thời gian: Được bao phủ trong màn sương của huyền thoại thông qua của kí ức xa xưa qua lời kể của bà lão I-den-ghin một cách mơ hồ, không xác định,
Cách tóm tắt thứ ba
– Tóm tắt:
+ Để tìm con đường sống, Đan-kô dẫn bộ lạc của mình vào rừng sâu, họ gặp những khó khăn khi đi trong rừng. Mọi người trách Đan-kô không vì không biết dẫn đường, họ dừng lại và kết tội Đan-kô.
+ Cuộc tranh cãi giữa anh và người trong bộ lạc nổ ra, anh cảm thấy buồn vì những người anh luôn yêu thương và muốn cứu thoát lại muốn kết tôi mình.
+ Đan-kô xé toang lồng ngực, dứt trái tim ra để soi sáng cho mọi người. Đan-kô đã dũng cảm hi sinh bản thân mình mà không cần đền đáp. Rừng núi rẽ lối cho anh đi, mọi thứ đều vượt qua một cách dễ dàng, họ đã ra được rừng để đến với vùng đất mới.
– Bối cảnh:
+ Thời gian: Buổi tối
+ Không gian: Không gian đẹp, rộng lớn với biển, thảo nguyên, mây, sao, mang đầy nét bí ẩn.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Trái tim Đan Kô (trang 5): Phân tích tình thế, diễn biến tâm trạng và hành động của đoàn người khi di chuyển trong rừng rậm.
Trả lời:
- Đứng trước một khu rừng rậm rạp, con người mỗi lúc một kiệt sức thì con người lại lộ ra bộ mặt yếu hèn và nhút nhát của mình. Trước đó thì họ xin anh dẫn họ đi, bây giờ họ lại bắt đầu đổ lỗi cho Đan-kô. Họ mắng mỏ, họ bảo anh phải chết đi. Mặc dù Đan-kô rất phẫn nộ trước hành động ấy nhưng anh lại nhận ra rằng “Anh yêu họ và nghĩ rằng không có anh, có lẽ họ chết mất”. Một chàng trai có tấm lòng vị tha và yêu thương con người mặc cho bị đối xử tệ bạc nhưng vẫn quyết định cứu mọi người.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Trái tim Đan Kô (trang 5): Phân tích hình tượng nhân vật Đan-kô (Gợi ý: thể hiện qua các chi tiết miêu tả hành động, tâm trạng, lời nói của Đan-kô; xác định đặc điểm tính cách của nhân vật; nêu điểm đặc sắc của nghệ thuật khắc hoạ nhân vật).
Trả lời:
- Đan-kô là một người đẹp trai, mạnh mẽ, can đảm và giàu lòng nhân ái. Anh đã cố gắng hết sức tìm cách dẫn dắt mọi người ra khỏi khu rừng mặc kệ những lời kết tội cùng những lời nói khó nghe của mọi người. Dù rằng, sâu trong anh vẫn có sự phẫn nộ nhưng vì thương hại mọi người nên ngọn lửa uất giận ấy đã tắt. Anh tha thiết muốn cứu họ.
=> Dù bị những người mình dẫn dắt trách móc, mắng nhiếc tệ bạc nhưng người anh hùng Đan-kô vẫn giàu lòng vị tha. mặc cho họ đối xử với anh tệ thế nào anh vẫn yêu mọi người: Anh nghĩ rằng không có anh họ sẽ chết nên anh muốn cứu họ
Hành động của Đan-kô thể hiện tấm lòng anh hùng cao thượng của anh:
+ Đan-kô tự xé toang lồng ngực, giơ cao trái tim cháy rực để soi đường cho mọi người.
+ Đan-kô “luôn luôn đi ở phía trước và trái tim anh vẫn cháy bùng bùng”
Sự đánh đổi của anh cuối cùng dẫn dắt đoàn người vượt qua khu rừng tăm tối:
+ Rừng giãn ra nhường lối, “mặt trời rực rỡ”, “biển ánh sáng mặt trời và không khí trong lành”
+ Đan-kô bật lên tiếng cười tự hào rồi gục xuống và chết.
=> Có thể thấy, Đan-kô là vị anh hùng cao cả, cháy bỏng tình yêu với mọi người, anh luôn muốn dẫn dắt và soi sáng con đường của họ. Bằng cách này, anh ấy đã mang đến cho mọi người sự ấm áp và lòng tốt của mình phát ra từ trái tim rực cháy.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Trái tim Đan Kô (trang 5): Có ý kiến cho rằng: văn bản Trái tim Đan-kô chứa đựng thông điệp có ý nghĩa triết lí nhân sinh về mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng. Em tán thành hay phản đối quan điểm đó? Vì sao?
Trả lời:
Em đồng ý với quan điểm: “Văn bản Trái tim Đan-kô chứa đựng thông điệp có ý nghĩa triết lí nhân sinh về mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng.” Bởi lẽ, văn bản đã đề cao hình ảnh người anh hùng Đan-kô mạnh mẽ, can đảm nhưng cũng giàu lòng nhân ái, vị tha. Anh là đại diện cho cá nhân dám đứng ra cứu giúp, dẫn đường chỉ lối cho một nhóm người đại diện cho công đồng, anh luôn muốn dẫn dắt và soi sáng con đường của họ, muốn họ có cuộc sống tốt hơn. Nếu không có Đan-kô đứng ra hy sinh tính mạng của mình thì những người kia cũng không thể tìm con đường thoát ra và sống sót được. Bằng cách này, anh ấy đã mang đến cho mọi người sự ấm áp và lòng tốt của mình phát ra từ trái tim rực cháy. Những con người sau khi đến được ánh sáng đã quên đi Đan-kô – vị anh hùng đã dẫn dắt họ khỏi bóng tối. Không ai trong số họ còn nhớ đến Đan-kô đang hấp hối. Chỉ có những tia lửa bùng cháy gợi nhớ đến chiến công của anh. Dù hi sinh rất nhiều nhưng hiện thực thật phũ phàng.
Qua Đan-kô, chúng ta thấy một anh hùng thực sự, người đã nhìn thấy ý nghĩa của cuộc sống trong việc phục vụ người khác. Vì cứu người mà sẵn lòng quên mình. Câu chuyện của Đan-kô chứa đựng thông điệp có ý nghĩa triết lí nhân sinh khiến chúng ta phải suy nghĩ về ý nghĩa của cuộc sống, về trách nhiệm, về mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Trái tim Đan Kô (trang 5): Em có cảm nghĩ gì về hình ảnh “trái tim cháy hùng vĩ của Đan-kô”? Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) ghi lại cảm nghĩ đó.
Trả lời:
Mẫu số 1
Qua văn bản “Trái tim Đan-kô”, hình ảnh “trái tim cháy hùng vĩ của Đan-kô” khiến cho người đọc thực sự ấn tượng. Đan-kô, Một chàng trai có tấm lòng vị tha và yêu thương con người mặc cho bị đối xử tệ bạc nhưng vẫn quyết định cứu mọi người. Anh phẫn nộ trước hành động ấy nhưng anh lại nhận ra rằng “Anh yêu họ và nghĩ rằng không có anh, có lẽ họ chết mất”. Khát khao muốn cứu mọi người quá mãnh liệt nhưng lại không được tin tưởng đến mức phải gào to lên như sấm. Ngọn lửa trong trái tim Đan-kô đã xua tan đi mây mù, anh xé toang lồng ngực của mình và dơ cao lên, dẫn mọi người chạy ra khỏi khu rừng tối tăm này. Anh đã đưa được mọi người ra ngoài và sau đó gục xuống chết. Anh đã mang trái tim ấm áp, lòng tốt của một trái tim dũng cảm soi sáng dẫn đường cho đoàn người bằng cách đổi lấy sinh mạng của mình. Đan-kô là hiện thân cho hình ảnh một con người xả thân cứu người mà không đòi hỏi được đền đáp. Go-rơ-ki đã dùng những từ ngữ chân thành và tốt đẹp nhất để ca ngợi, để trân trọng trước cái chết của Đan-kô.
Mẫu số 2
Đan – kô và trái tim cháy hùng vĩ cùa chàng đã để lại dấu ấn trong lòng rất nhiều bạn đọc. Nó đã truyền tải được thông điệp giá trị về triết lí nhân sinh về mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng qua hình ảnh người anh hùng Đan-kô với “trái tim cháy hùng vĩ”. Khi bộ lạc phải sống trong rừng sâu tăm tối, nợp nớp lo sợ hoàn cảnh xung quanh, Đan-kô đã xuất hiện. Chàng mang đến hi vọng cho họ. Tuy nhiên, rừng sâu luôn ẩn chứa nhiều nguy hiểm và thử thách, việc sai sót xảy ra là chuyện hết sức bình thường. Và Đan-kô đã dẫn đường sai. Thế rồi, lòng nhiệt thành của chàng chỉ đổi lại sự tức giận, oán trách của đám người. Cũng vì điều này mà anh bị mọi người chì triết, mắng nhiếc thậm tệ, thậm chí họ còn muốn giết anh. Để rồi, chàng phải dùng chính trái tim của mình để dẫn lối cho đoàn người. Hình ảnh Đan – kô xé toang lồng ngực, giơ cao trái tim đang cháy sáng rực rỡ đẩy lùi tất cả đêm đen soi đường cho bộ lạc tiến lên là một hình ảnh đẹp, tỏa sáng cả một tác phẩm. Hình ảnh đó đẹp đến mức thiên nhiên đất trời cũng phải cảm động mà mở đường mở lối cho anh dẫn mọi người thoát ra. Chàng vẫn đi trước, giơ cao trái tim dẫn đường, rừng cây dẫn ra trước bước chân Đan-kô. Đan-kô khiến người đọc phải xót xa nhưng cũng vô cùng cảm phúc sự dũng cảm cùng lòng nhân ái của chàng.
Mẫu số 3
Văn bản “Trái tim Đan-Kô” là một văn bản rất hay và ý nghĩa, hình ảnh “trái tim cháy hùng vĩ của Đan-kô” khiến cho người đọc thực sự ấn tượng. Đan-kô, Một chàng trai có tấm lòng vị tha và yêu thương con người mặc cho bị đối xử tệ bạc nhưng vẫn quyết định cứu mọi người. Khi nhóm người phải sống trong sợ hãi và lo sợ ở rừng sâu thì Đan-kô đã anh dũng đứng lên nhận trách nhiệm dẫn đầu đưa mọi người ra khỏi khu rừng. Mắt chàng sáng ngời lên sức mạnh cùa sự trẻ trung và bầu nhiệt huyết sục sôi. Đan-kô đã dẫn cả bộ lạc đi tiếp, tiến sâu vào trong rừng.
Thế nhưng, rừng sâu luôn ẩn chứa nhiều nguy hiểm và thử thách, việc sai sót xảy ra là chuyện hết sức bình thường. Và Đan-kô đã dẫn đường sai. Tuy nhiên, không vì điều này mà Đan-kô tức giận, anh vẫn hang hái muốn dẫn mọi người thoát ra, thậm chí còn không tiếc cả hy sinh bản thân minh. Trái tim Đan – kô bùng lên niềm phẫn nộ sục sôi, nó cháy rực lên mạnh mẽ. Trời vẫn mưa gió dữ dội. Đan – kô xé toang lồng ngực, giơ cao trái tim đang cháy sáng rực rỡ đẩy lùi tất cả đêm đen soi đường cho bộ lạc tiến lên. Đan-kô thật anh hùng, chàng đã cứu sống tất cả những người trong bộ lạc. Qua đó có thể thấy hình ảnh “trái tim cháy hùng vĩ của Đan-kô” là một hình ảnh đẹp nhất trong văn bản và cũng là hình ảnh khiến người ta đau xót nhất.