Soạn bài Tình ca ban mai - Ngữ văn 11 Cánh Diều

- Bài thơ gồm chín khổ thơ, tám khổ có 2 dòng thơ, riêng khổ cuối có 1 dòng. Mỗi khổ 2 dòng thơ là một cặp hình ảnh đối sánh các thời điểm trong ngày với những hình ảnh biểu tượng cho các cung bậc cảm xúc và nhận thức về tình yêu của tác giả. Dòng thơ ở khổ cuối khẳng định niềm tin, niềm hi vọng ở tình yêu

- Từ ngữ chỉ thời gian: chiều, mai, trưa, khuya, ban mai. 

→ Rất nhiều các từ ngữ chỉ thời gian, những khoảng thời gian khác nhau trong một ngày.

- Hình ảnh lặp lại: hạt vàng chi chít

- Bốn khổ thơ đầu: là tầm quan trọng và sức mạnh của em đã làm thiêu đốt trái tim anh; làm cho tình yêu trong anh thêm cháy bỏng và tha thiết nhớ thương em.  

- Bốn khổ thơ sau:  Tưởng chừng như bốn khổ thơ đầu và bốn khổ thơ sau sẽ có sự đối lập hoàn toàn với nhau, nhưng Chế Lan Viên đã làm cho độc giả bất ngờ khi lấy cái phủ định để khẳng định, bổ sung, củng cố thêm vững vàng và chắc chắn cho bài thơ.

- Câu thơ cuối cùng: Em chính là sự kết tinh của cái đẹp, là ánh sáng của sự sống 

- Trong bài thơ có rất nhiều yếu tố tượng trưng được sử dụng như lộc biếc, hạt vàng, ban mai, hoa em, sao vàng,... Việc sử dụng những hình ảnh biểu tượng này giúp tăng tính biểu cảm và giúp cho bài thơ sinh động hơn.

- Hình tượng “em” là một yếu tố quan trọng và liên tục xuất hiện trong toàn bài thơ, đặc biệt nổi bật trong bốn khổ thơ đầu. Sự biến đổi của hình tượng “em” trong bốn khổ thơ đầu được tác giả so sánh với những khoảnh khắc trong một ngày và sự biến đổi của thiên nhiên như sau:

- Sự vận động không phải là của riêng em mà còn làm thay đổi cả cảnh vật xung quanh. Hình ảnh “Em như chiều đi, Gọi chim vườn bay hết” mô tả sự kết thúc của một ngày. Em đi mang theo những ánh sáng le lói cuối cùng của ngày đi mất. 

- Ngược lại với lúc “em đi,” khi “em về” tựa như ngày mới, ánh sáng bắt đầu quay trở lại. Lúc này, sự sống lại nảy nở, rừng non trổ lộc với màu xanh biếc, tượng trưng cho sự hồi sinh và tươi mới.

- Dưới con mắt của người đang yêu, khi “em về” và khi“em ở”, có lẽ là khoảnh khắc đẹp nhất và hạnh phúc nhất. “Em” tỏa sáng như một ánh nắng chói lọi, chiếu sáng cảnh vật và tâm hồn anh.

- Tình yêu của “em” được so sánh với sao khuya, những ngôi sao tuy chỉ nhỏ bé trên bầu trời, nhưng lại sáng mãi và vô tận, không bao giờ có thể đếm hết được. Tình yêu ấy nhiều đến mức chi chít, là những ngôi sao vàng sáng không bao giờ lụi tàn, tượng trưng cho sự bền vững và tràn đầy.

- Hình ảnh thơ ở các khổ 2 và 4, 6 và 8 có sự lặp lại và nhưng cũng có sự thay đổi. Nếu như ở khổ 2 và 4 chỉ xuất hiện hình ảnh của “em” và “tình em” thì ở khổ 6 và 8 đã xuất hiện “tình ta”. Giờ đây, tình yêu đã không chỉ tồn tại ở một phía mà nó đã tồn tại ở cả hai phía. 

- Bài thơ gồm chín khổ thơ, tám khổ có 2 dòng thơ, riêng khổ cuối có 1 dòng. Mỗi khổ 2 dòng thơ là một cặp hình ảnh đối sánh các thời điểm trong ngày với những hình ảnh biểu tượng cho các cung bậc cảm xúc và nhận thức về tình yêu của tác giả: chiều, mai, trưa, khuya, đối sánh với chim vườn bay hết, rừng non, lộc biếc, nắng sáng màu xanh, sao khuya, hạt vàng. Dòng thơ ở khổ cuối khẳng định niềm tin, niềm hi vọng ở tình yêu.

Em thích khổ thơ:

- Khổ thơ đã thể hiện được niềm vui sướng của nhân vật trữ tình khi thấy em về. Em về không chỉ mang lại niềm vui cho con người mà còn mang lại niềm vui cho cả cảnh vật. Em về đã mang tia nắng sớm đến, chiếu sáng con người và thiên nhiên. Cuộc sống ngày mai chắc chắn luôn tốt đẹp hơn nên khi em về đã mang cả sự sống dồi dào tới, làm cho rừng non chồi non xanh biếc sinh sôi nảy nở.