Đọc hiểu
Câu 1 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Lời tiễn dặn (trang 17): Chú ý tâm trạng của chàng trai và cô gái qua lời đối thoại.Trả lời:
- Tâm trạng: đau buồn, đầy tuyệt vọng, dằn vặt, day dứt đau khổ.
Câu 2 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Lời tiễn dặn (trang 18): Điều gì đã xảy ra với cô gái khi ở nhà chồng?
Trả lời:
- Khi cô gái ở nhà chồng, cô bị người chồng đánh đập.
Câu 3 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Lời tiễn dặn (trang 18): Những biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng để thể hiện tâm trạng của chàng trai?
Trả lời:
Trong bài thơ, tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ để thể hiện tâm trạng của chàng trai.
- "Vừa đi vừa ngoảnh lại
Vừa đi vừa ngoái trông"
- "Chết ba năm hình còn treo đó
Chết thành sông, vục nước uống mát lòng…
Chết thành hồn, chung một mái, song song."
- "Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng
Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già"
Câu 4 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Lời tiễn dặn (trang 19): Lưu ý: Lời tiễn dặn đã trở thành lời thề nguyền.
Trả lời:
- Lời tiễn dặn đã trở thành lời thề nguyền: “Lòng ta thương nhau trăm lớp nghìn trùng … Người xiểm xui, không ngoảnh, không nghe.”
Câu hỏi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Lời tiễn dặn (trang 19): Trong phần (1) của đoạn trích, chàng trai và cô gái đã nói với nhau về điều gì? Những lời nói ấy cho thấy hai người đang sống trong tâm trạng như thế nào?Trả lời:
- Trong phần (1) của đoạn trích, chàng trai đau buồn, nói lời tiễn đưa với cô gái. Còn cô gái như muốn níu kéo lại thêm một chút, với hy vọng có thể đoàn tụ sớm với ý chí đầy quyết tâm, nguyện ước thủy chung, son sắt “không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông/ không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già”.
- Hai người đang sống trong tâm trạng khổ đau khi không thể sống với người mình yêu thương.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Lời tiễn dặn (trang 19): Khi ở nhà chồng, tình cảnh cô gái ra sao? Phân tích thái độ, cử chỉ của chàng trai chứng kiến tình cảnh ấy.
Trả lời:
- Khi ở nhà chồng cô gái bị bạo lực gia đình: bị mẹ chồng ghét sai con trai đánh, bị chồng đánh đập. Khi chứng kiến tình cảnh của cô gái bị chồng đánh, anh đã chạy lại ân cần đỡ cô dậy và dỗ dành cô. Anh đi chặt tre về làm thuộc cho cô gái. Hành động của anh chứng tỏ anh vẫn còn rất thương cô, người con gái mà anh yêu sâu sắc. Anh xót xa cho tình yêu của mình và cô và quyết tâm đưa cô trở về. Anh đã trở thành một chỗ dựa tình cảm cho cô, vực dậy tình thần cô.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Lời tiễn dặn (trang 19): Qua lời chàng trai căn dặn người yêu, em thấy nhân vật này là người như thế nào?
Trả lời:
- Qua lời chàng trai căn dặn người yêu, em thấy nhân vật này là người trọng tình nghĩa, khát vọng được hạnh phúc, thể hiện tình yêu thủy chung của chàng trai dành cho cô gái. Ngoài ra, anh cũng có cách đối xử hết sức ân cần, dịu dàng trước hoàn cảnh của người yêu mình.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Lời tiễn dặn (trang 19): Phân tích giá trị biểu cảm của những câu thơ sử dụng biện pháp nghệ thuật lặp cấu trúc trong phần (2) của đoạn trích.
Trả lời:
- Đoạn trích có sử dụng rất nhiều câu thơ sử dụng lặp cấu trúc:
Vừa đi vừa ngoảnh lại
Vừa đi vừa ngoái trông…
Chết ba năm hình con treo đó
Chết thành sông vục nước uống mát lòng…
Chết thành hồn, chung một mái song song.
Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng
Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già…
- Giá trị biểu cảm: Nhấn mạnh sự thủy chung son sắt trong tình yêu của đôi bạn trẻ. Nó cũng đồng thời khẳng định ý chí và ước mơ đoàn tụ không gì lay chuyển của chàng trai và cô gái.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Lời tiễn dặn (trang 19): Đoạn trích Lời tiễn dặn có những hình ảnh rất quen thuộc, gần gũi với cách suy nghĩ, cảm nhận của người dân miền núi. Hãy phân tích tác dụng nghệ thuật của những hình ảnh đó.
Trả lời:
- Đoạn trích miêu tả lại không gian núi rừng bình dị, quen thuộc của đồng bào Thái. Đi cùng vời đó là những phong tục, tín nguyễn huyền bí và hấp dẫn của dân tộc Thái. Người Thái có tục hoả táng, muốn cho thân xác cháy đượm, linh hồn được siêu thoát, cần có hơi hương của người thân yêu nhất. Chàng muốn gần “kề vóc mảnh”, được có hơi hương người yêu trong phút chia tay bịn rịn để nếu có chết hồn cũng không bị cô đơn:
Xin hãy cho anh kề vóc mảnh,
Quấn quanh vai ủ lấy hương người,
Cho mai sau lửa xác đượm hơi,
Một lát bên em thay lời tiễn dặn !
- Qua cách xưng hô “người đẹp anh yêu” hay “anh yêu em” của chàng trai, chúng ta cũng thấy được cách gọi đậm chất trữ tình, đặc trưng cho lời ăn tiếng nói của đồng bào Thái và mang sắc thái trữ tình sâu sắc. Hình ảnh so sánh được chọn lọc đa dạng, biểu hiện phong tục, bản sắc văn hoá tinh thần, cảnh sắc thiên nhiên dân tộc Thái: "Đôi ta yêu nhau, tình Lú – Ủa mặn nồng"
=> Đoạn trích Lời tiễn dặn có những hình ảnh rất quen thuộc, gần gũi với cách suy nghĩ, cảm nhận của người dân miền núi. Qua những chi tiết, hình ảnh đó, người đọc có thể cảm nhận một cách chân thực, vẻ đẹp thiên nhiên, văn hóa con người đây. Đồng thời qua những chi tiết, hình ảnh này, đã làm nổi bật lên tình yêu của chàng trai dành cho cô gái, một tình yêu tha thiết, thủy chung.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều - Soạn bài Lời tiễn dặn (trang 19): Theo em, qua đoạn trích Lời tiễn dặn, tác giả dân gian muốn gửi gắm thông điệp gì? Thông điệp ấy có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay không?
Trả lời:
- Thông điệp đoạn trích: lên án, tố cáo lên những cổ hủ, tập quán lạc hậu của người dân, đã làm họ dần mất dần đi sự tự do trong tình yêu, mất tính phản kháng.