Đọc hiểu
Câu 1 SGK Văn 11 Soạn bài Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (trang 104): Chú ý những phản ứng của Hồn Trương Ba trước lời nói của Xác Hàng Thịt.Trả lời:
- Trước lời nói của Xác Hàng Thịt, Hồn Trương Ba bịt tai, không muốn nghe.
Câu 2 SGK Văn 11 Soạn bài Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (trang 104): Chú ý sắc thái, giọng điệu của xác Hàng Thịt.
Trả lời:
- Xác tự hào với sức mạnh đui mù của mình, tự hào vì đã dụ dỗ, sai khiến được hồn vào những dục vọng bản năng của mình.
Câu 3 SGK Văn 11 Soạn bài Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (trang 105): Vì sao càng về cuối, lời thoại của Trương Ba càng ngắn lại?
Trả lời:
- Vì: Càng về cuối, Trương Ba càng ngày càng tuyệt vọng, hiểu về những gì Xác Hàng Thịt đang nói rất hợp lý, không thể chối cãi.
Câu 4 SGK Văn 11 Soạn bài Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (trang 106): Lập luận này của Đế Thích có ý nghĩa gì trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm?
Trả lời:
– Lập luận này của Đế Thích đối lập làm sâu sắc thêm mâu thuẫn giữa quan niệm sống của ông và Hồn Trương Ba. Đế thích quan niệm sống chỉ là sống, nhưng Hồn Trương Ba lại quan niệm nên sống là chính mình, làm tôi chọn vẹn, được hòa hợp cả về thể xác, lẫn tinh thần.
– Qua đó, tác giả Lưu Quang Vũ nhấn mạnh: Con người chỉ thực sự hạnh phúc khi được sống là chính mình được hoà hợp xác và hồn, trong và ngoài nội dung và hình thức trong một thể thống nhất toàn vẹn chứ không phải là cuộc sống chắp vá, bất nhất, không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục: “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo”.
Câu 5 SGK Văn 11 Soạn bài Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (trang 106): Chú ý sự thay đổi trong quan niệm về “xác” và “hồn” của Hồn Trương Ba.
Trả lời:
– Nếu lúc đầu, Hồn Trương Ba không để ý đến việc xác và hồn phải đồng nhất với nhau nhưng sau những chuyện xảy ra, ông đã biết rằng nếu mình sống trong thân xác của người khác sẽ không bao giờ có thể sống thoải mái và là chính mình được. Chỉ có Hồn Hàng Thịt mới hợp với Xác Hàng Thịt.
Câu 6 SGK Văn 11 Soạn bài Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (trang 107): Suy nghĩ của em về cách hành xử của các nhân vật trên Thiên Đình?
Trả lời:
- Những tiên nhân trên thiên đình đầy rẫy những tội lỗi không khác gì phàm nhân hạ giới. Hành động của họ đáng phải lên án.
Câu 7 SGK Văn 11 Soạn bài Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (trang 108): Em có bất ngờ trước quyết định này của Trương Ba không?
Trả lời:
- Em không bất ngờ trước quyết định của Trương Ba. Vì Hồn Trương Ba sau khi nhập vào Xác Hàng Thịt đã hiểu được dù nhập vào ai đi nữa thì sẽ không thể đồng nhất được. Nhân vật này đã nhận thức được rõ điều này và không muốn lặp lại bi kịch như trước nữa. Chỉ có Xác Trương Ba mới có thể hợp với Hồn Trương Ba.
Câu 8 SGK Văn 11 Soạn bài Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (trang 108): Chú ý những câu văn mang tính chất triết lí.
Trả lời:
- Có những cái sai không thể sửa được. Chắp vá gượng ép chỉ làm sai thêm. Chỉ có cách là đừng bao giờ sai nữa phải bù lại bằng một việc đúng khác.
Câu 9 SGK Văn 11 Soạn bài Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (trang 109): Chú ý mối quan hệ giữa “sống” và “chết” trong Đoạn kết.
Trả lời:
- Sống và chết có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Sự liên kết giữa sống và chết là một tương quan không thể phủ nhận. Nếu còn sống nhưng sống mà không tạo ra giá trị ý nghĩa, cuộc sống đó trở nên vô nghĩa, không ai nhớ đến thì cũng như đã chết. Ngược lại, khi chúng ta chết đi, nhưng tình cảm, những hành động tốt lành và giá trị mà chúng ta để lại vẫn tồn tại trong tâm trí người khác, chúng ta vẫn sống mãi mãi trong ký ức tốt đẹp của họ thì người đó luôn sống mãi trong lòng mọi người. Vì vậy, có thể nói, ý nghĩa thực sự của cuộc sống và cái chết không chỉ là sự tồn tại vật chất mà còn là ảnh hưởng mà ta tạo ra trong cộng đồng và tâm hồn của những người xung quanh, làm cho sự hiện diện của chúng ta trở nên bất tử theo một cách nào đó.
Câu hỏi
Câu hỏi 1 SGK Văn 11 Soạn bài Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (trang 109): Cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Xác Hàng Thịt cho thấy xung đột nào trong Hồn Trương Ba? Em có nhận xét gì về sự thay đổi thái độ của Hồn Trương Ba trong cuộc đối thoại với Xác Hàng Thịt? Ý nghĩa của sự thay đổi này là gì?Trả lời:
– Cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Xác Hàng Thịt trong Hồn Trương Ba đã cho thấy những xung đột như:
+ Lời đối thoại: “tôi đã chán cái chỗ ở không phải của tôi… ra khỏi cái xác này, dù chỉ một lát” đã cho thấy sự chán ngất cảnh phải ở trong thân xác người khác. Đó chính là bi kịch bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo.
+ Linh hồn và thể xác đều là hai thứ rất quan trọng và có mối quan hệ mật thiết với nhau. Bất chấp sự phủ nhận yếu ớt của phần hồn, phần xác đã hùng hồn đưa ra những chứng cứ cho thấy hồn Trương Ba cũng tha hóa theo nhu cầu của hắn.
→ Qua đây có thể thấy sự thay đổi thái độ của Hồn Trương Ba trong cuộc đối thoại với Xác Hàng Thịt từ hùng hồn, kiên quyết đã trở nên yếu ớt hơn sau khi nghe phần xác đưa ra minh chứng.
Câu hỏi 2 SGK Văn 11 Soạn bài Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (trang 110): Tìm những ví dụ tiêu biểu cho thấy các chỉ dẫn sân khấu có vai trò quan trọng trong việc làm sáng tỏ bối cảnh, hành động, tâm trạng nhân vật, sự biến đổi và vận động của xung đột kịch.
Trả lời:
- Những ví dụ tiêu biểu cho thấy các chỉ dẫn sân khấu có vai trò quan trọng trong việc làm sáng tỏ bối cảnh, hành động, tâm trạng nhân vật, sự biến đổi và vận động của xung đột kịch
+ Đoạn chỉ dẫn "Tới đây, bắt đầu lớp kịch.... chỉ còn là thân xác" đã giúp cho việc miêu tả khung cảnh diễn ra việc thay đổi thân xác cho Trương Ba một cách rõ nét, giúp người đọc có thể hình dung dễ dàng hơn.
+ Câu chỉ dẫn "như tuyệt vọng" trước lời thoại "Trời!" của Hồn Trương Ba đã nhấn mạnh tâm trạng của nhân vật trong hoàn cảnh câu chuyện.
Câu hỏi 3 SGK Văn 11 Soạn bài Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (trang 110): Sự khác biệt đến mức đối lập về quan điểm giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích được thể hiện qua những lời thoại tiêu biểu nào? Sự khác biệt này có vai trò gì trong việc xây dựng xung đột kịch?
Trả lời:
* Sự khác biệt đến mức đối lập về quan điểm giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích được thể hiện qua những lời thoại tiêu biểu như:
– Đế Thích: Với ông, được sống là tốt rồi nên sống dù đôi khi người ta không được là chính mình vẫn không sao. Do đó, ông đã nói với Trương Ba: “Ông phải sống, dù với bất cứ giá nào”.
– Trương Ba: Với ông, được sống là chính mình mới là tuyệt vời nhất. Do đó, ông đã nói với Đế Thích rằng “tôi muốn được là tôi toàn vẹn”, “không thể sống với bất cứ giá nào được”). Sống không là mình toàn vẹn “còn khổ hơn là cái chết”.
– Trương Ba đã trách Đế Thích rằng: “Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết!” rất đúng đắn vì sự sống chỉ có ý nghĩa khi con người được sống là chính mình một cách toàn vẹn. Việc Trương Ba sống dựa vào xác hàng thịt đã khiến hồn ông trở thành nô lệ cho thân xác và không được sống thật với con người mình.
* Ý nghĩa của màn đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích:
– Sự sống đáng quý nhưng không thể sống bằng bất cứ giá nào.
– Sự sống chỉ có ý nghĩa và con người chỉ thấy thanh thản khi sống là chính mình, hài hòa giữa bên ngoài và bên trong.
– Mọi sự chắp vá, gượng ép chỉ khiến Trương Ba trở thành nhân vật quái gở mang tên “hồn Trương Ba da hàng thịt”, đem lại đau khổ cho bản thân và người xung quanh.
=> Sự khác biệt này có vai trò thúc đẩy cao trào trong việc xây dựng xung đột kịch, nhấn mạnh quan niệm sống của Trương ba.
Câu hỏi 4 SGK Văn 11 Soạn bài Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (trang 110): Điều gì đã khiến Hồn Trương Ba cương quyết lựa chọn cái chết cho mình? Theo em, cái chết này cho thấy đặc điểm nào của nhân vật trong thể loại bi kịch?
Trả lời:
– Tính cách Trương Ba vốn là người làm vườn hiền lành, tốt bụng có lối sống trong sạch nhưng từ khi sống trong xác của anh hàng thịt, Trương Ba cảm thấy mình dần thay đổi, trở nên bạo lực hơn, ham vật chất hơn và có những cảm xúc không đúng đắn khi ở bên vợ người hàng thịt. Ông cảm thấy đau khổ, chán nản và xấu hổ khi phải sống dưới thân xác của người khác. Đó là điều khiến Hồn Trương Ba cương quyết lựa chọn cái chết cho mình.
– Theo em, cái chết này cho thấy đặc điểm bi kịch của con người khi sống mà không được là chính mình của nhân vật trong thể loại bi kịch. Bi kịch của Trương Ba còn là bi kịch của con người bị tha hóa tính cách, bị từ chối bởi người thân, không được sống là mình, phải sống bên ngoài một đằng, bên trong một nẻo.
Câu hỏi 5 SGK Văn 11 Soạn bài Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (trang 110): Trong truyện cổ tích Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Đế Thích cho hồn Trương Ba nhập vào anh hàng thịt để sống lại. Vợ anh hàng thịt kiện lên quan, quan xử cho vợ Trương Ba thắng kiện vì người mới sống dậy rất giỏi đánh cờ, không biết mổ lợn. Theo em, vì sao Lưu Quang Vũ đã không lựa chọn cách kết thúc như truyện cổ tích cho vở kịch của mình?
Trả lời:
– Theo em, Lưu Quang Vũ muốn truyền tải thông điệp sống chết là quy luật tự nhiên ở đời, chế không phải là hết. Vì vậy, ông đã không lựa chọn cách kết thúc như truyện cổ tích cho vở kịch của mình. Dường như Trương Ba đã gìn giữ được những kỉ niệm tốt lành của mình qua cái chết, đã giữ cho các thế hệ sau niềm tin vào con người, cuộc sống.
Câu hỏi 6 SGK Văn 11 Soạn bài Tôi muốn được là tôi toàn vẹn (trang 110): Em tâm đắc nhất với triết lý nhân sinh nào trong trích đoạn Tôi muốn được là tôi toàn vẹn? Triết lí ấy còn có ý nghĩa như thế nào với cuộc sống hôm nay?
Trả lời:
Triết lý nhân sinh về quan niệm sống của Lưu Quang Vũ được thể hiện trong đoạn trích Tôi muốn được là tôi toàn vẹn là một triết lí mà em tâm đắc nhất. Đoạn trích khẳng định rằng: “Con người để có cuộc sống tốt đẹp hơn phải biết đấu tranh với nghịch cảnh, bảo vệ nhân phẩm và phẩm chất tốt đẹp của mình. Được sống làm chính mình mới là điều quý giá nhất. Sự sống chỉ trọn vẹn khi có được sự hài hòa giữa phần hồn và phần xác”. Trong bối cảnh ngày nay, khi mà xã hội đối mặt với nhiều thách thức và nghịch cảnh, quan điểm này trở nên vô cùng quan trọng trong cuộc sống hôm nay khi mà có rất nhiều vấn đề, nghịch cảnh xảy ra khiến cho chúng ta không thể là chính mình. Tuy nhiên, thông qua sự đấu tranh và bảo vệ giá trị bản thân, chúng ta mới thật sự là chính mình, giữ cho tâm hồn và thể xác hài hòa, và từ đó có được một cuộc sống toàn vẹn và ý nghĩa.